تقريباً همه قبول دارند که اين مکتب اولين مکتبي است که در کشور مالي ظهور پيدا کرد؛ فراواني نامهايي نظير «علي» (به شکلهاي علو، عليو و بدرا علي) حسن (لسينا، لسانا، لنسينا، لسيني و سينا) حسين (فوسيني، الفوسيني، لوسيني و لسيني)، فاطمه (فطوماتا، فنطا و بنطا) از قديم الايام اين حقيقت را نشان ميدهد.
به گزارش «شيعه نيوز» به نقل از نداي انقلاب، تشيع اولين مذهب اسلامي بود که در کشور مالي ظهور پيدا کرد؛ اما امروزه مذهب اهل سنت و به ويژه فرقه وهابيت در اين کشور رواج زيادي پيدا کرده است. توجه به ظرفيتهاي کشور مالي و زمينههاي گسترش آموزههاي اهل بيت در اين کشور ميتواند به دوباره آشنا شدن مردم مالي با مذهب تشيع کمک شاياني کند.
«آمادو ديالو» مدير جنت اهل بيت از ژوئيه 2011 به عنوان رئيس افتخاري جنبش دانشجويان شيعه مالي نيز انتخاب شده است. وي همچنين نماينده مجله اسلامي «لو ديبت» در مالي و آفريقاي غربي است؛ اين مجله هر دو ماه يک بار در لبنان و به زبان فرانسوي چاپ ميشود. حرم مطهر امام حسين (عليه السلام) نيز اين سازمان را به عنوان نماينده توزيعکننده انتشارات خود در مالي به زبانهاي فرانسوي و عربي انتخاب کرده است.
متن گفتگو با امادو در خصوص وضعيت تشيع در اين کشور بدين شرح است: اسلام بيشک بزرگترين دين در کشور مالي است. طبق کهنترين منابع موجود، يعني کتابهاي «احمد بابا» دانشمند مشهور اين کشور، اسلام کمتر از يک قرن پس از هجرت و زماني وارد مالي شد که اين کشور «بلد السودان» (کشور سياهها) نام داشت. احمد بابا مينويسد تنها در فاصله 61 سال پس از هجرت، 12 مسجد در مالي وجود داشته است. اکنون با گذشت 14 قرن، اسلام همچنان دين 90 درصد از مردم اين کشور است. البته اسلام در مالي اغلب از «طريقه»هاي مختلف «تيجانيه»، «خدريه»، «مالکيه» و بسياري ديگر از شاخههاي اهل سنت تشکيل شده است. از سال 1958 تا کنون وهابيت نيز با حمايت شديد عربستان سعودي در حال گسترش در مالي است. به علاوه، هزاران وهابي از کشورهايي نظير پاکستان، قطر و کويت نيز به اين روند دامن ميزنند. وهابيون در همه شهرها و روستاهاي مالي در حال ساخت مساجد و مدارسي هستند که با هدف پيشبرد منافع اين فرقه احداث ميشوند.
با پيروزي انقلاب اسلامي سال 1979 به رهبري آيتالله خميني در ايران، تشيع نيز در مالي ظهور پيدا کرد. برخي طلبههاي جوان که در حوزههاي ايران درس خوانده بودند به مالي برگشتند تا آموزههاي ارزشمند اهل بيت را به مردم اين کشور تعليم دهند. تشيع در مالي به همت برخي سازمانهاي اسلامي نظير «مرکز فرهنگي ايران» در باماکو، مرکز الزهرا (س)، انجمن اهل بيت، انجمن ثقلين، انجمن الزهرا (س)، جنبش دانشجويان شيعه مالي، انجمن جوانان شيعه سگو (منطقهاي در مرکز مالي)، انجمن حزب رحمان و آژانس «جنت اهل بيت» (ارتباطات و خدمات اسلامي) مديريت شده و توسعه مييابد. به عنوان مثال، خبرگزاري جنت اهل بيت، روزنامه شيعي و فرانسوي «لو ساکينا آشورا» (سکينه عاشورا) را ويراستاري ميکند. ميتوان تعداد کنوني شيعيان مالي را چند هزار نفر تخمين زد؛ افزايش اين تعداد نيازمند تبليغ توسط فارغالتحصيلان مکتب جعفري (عليه السلام) است.
شيعيان در مالي
اسلام شيعي از چند جهت در مالي جاي پيشرفت دارد. اولاً، تقريباً همه قبول دارند که اين مکتب اولين مکتبي است که در کشور مالي ظهور پيدا کرد؛ فراواني نامهايي نظير «علي» (به شکلهاي علو، عليو و بدرا علي) حسن (لسينا، لسانا، لنسينا، لسيني و سينا) حسين (فوسيني، الفوسيني، لوسيني و لسيني)، فاطمه (فطوماتا، فنطا و بنطا) از قديم الايام اين حقيقت را نشان ميدهد. به علاوه، در نوشتههاي اسلامي که از قرنها پيش در مالي بهجا مانده است، آموزههاي امامان جعفر صادق (عليه السلام) و زين العابدين (عليه السلام) ديده ميشوند. قله يکي از کوههاي منطقه هومبوري در شمال مالي هم «دست فاطمه (سلام الله عليه)» ناميده شده است.
اعمال، سنتها و احکام شيعيان مالي به آيين واقعي تشيع بسيار نزديک است؛ مثلاً روز عاشورا در اين کشور به عزاداري براي احترام به امام حسين (عليه السلام) اختصاص دارد، نه نوعي جشنواره که بيشتر مد نظر اهل سنت است. شيعيان مالي همچنين در روزهاي ولادت و شهادت معصومين نيز مراسمهايي را برگزار ميکنند و دعاهاي کميل، ندبه، سمات و غيره را نيز قرائت مينمايند. بنا به آمار سال 2010، کشور مالي بيش از 14 ميليون نفر جمعيت دارد که به احتمال قوي چندين هزار نفر از آنها (کمتر از 20 هزار نفر) مسلمان و شيعه هستند.
نقطه قوت تشيع در مالي به دليل شفافيت و انسجام اين مکتب است؛ بر خلاف آموزههاي رهبران اهل سنت، آموزههاي امامان شيعه هيچ تناقضي با يکديگر ندارد. اما از سوي ديگر، نقاط ضعفي هم وجود دارد؛ دسترسي دشوار پيروان اين مذهب به آموزههاي تشيع؛ غفلت سازمانهايي که مسئول گسترش اين مذهب در مالي هستند؛ و سطح پايين آموزش طلبههاي جواني که در خود مالي درس ميخوانند. البته اين وضعيت به تدريج در حال تغيير است و بسياري از طلبههاي جوان اکنون به مدارج بالاتري از علوم تشيع دسترسي دارند.
سازمان جنت اهل بيت تنها ارگاني است که در زمينه ارتباطات اسلامي فعاليت حرفهاي دارد. مهارت اعضاي اين سازمان در خبرنگاري دليل اصلي تأسيس آن بود. اين افراد براي جمعآوري اطلاعات به سراغ متخصصين رفتند؛ براي اولين بار يک روزنامه شيعي را با نام سکينه عاشورا در مالي منتشر کردند که اکنون روزنامهاي شناخته شده در اين کشور است؛ اين سازمان حتي نسخه پيدياف روزنامه را به پيروان تشيع در خارج از مالي نيز ارسال ميکند. سازمان جنت اهل بيت مراسمات شيعيان از جمله عاشورا، ولادتها و شهادتهاي معصومين، رحلت آيتالله خميني، سالگرد پيروزي امام علي (عليه السلام) در مقابل يهوديان در جنگ خيبر و روز جهاني قدس را نيز برنامهريزي ميکند. اين سازمان همچنين مجلاتي هم به چاپ ميرساند که محتواي آنها متشکل از متن کنفرانسهايي است که خود اين سازمان درباره عاشورا، غدير و مسئله فلسطين برگزار ميکند.