حجت الاسلام ملک زاده با اشاره به اينکه حضرت علي(ع) بواسطه آيه مباهله نفس پيغمبر معرفي شد گفت: در آيه مباهله فاطمه زهرا(س) را به عنوان محور اصلي اهل بيت(ع) معرفي مي شود.

 

جايگاه اهل بيت در بين شيعيان و نيز اهميت ولايت و جانشيني امام علي (ع) و نيز ادامه نسل پيغمبر از سوي فرزندان حضرت فاطمه(س) درسي است که اتفاقي که در روز مباهله رخ مي دهد به مسلمانان داده مي شود ، گفتگوي ما را با حجت الاسلام محمد حسين ملک زاده مجتهد و مدرس حوزه علميه قم درباره درس هايي که اين آيه به مسلمانان مي دهد را مي خوانيم .

درباره آيه مباهله و اين که چه وقايعي در اين روز رخ داد توضيح دهيد ؟
پيغمبر بعد از اينکه ثبات خوبي را در مدينه پيدا کردند شروع به دعوت قبيله ها و شهرهاي اطراف مدينه براي گرايش به دين اسلام کردند، با مناطق دورتر هم شروع به نامه نگاري کردند و دعوت شان را خطاب به مردم سرزمين هاي ديگر نيز متوجه کردند يکي از اين مناطق "نجران" بود که درگذشته شهري بوده است در يمن اما براساس مرزهاي جغرافياي کنوني شهري از شهرهاي عربستان است.

پيامبر نامه اي به اسقف اين شهر نوشتند و با ستايش خداوند آغاز کردند خداي ابراهيم و اسحاق و يعقوب و از مسيحيان نجران و ديگران دعوت کردند به اسلام روي بياورند و وقتي اسقف اين منطقه نامه را ديد جلسه اي را با حضور دينداران و سرشناسان بزرگ اين شهر گذاشت و تصميم گرفتند هيئتي به مدينه برود و با شخصي که ادعاي پيامبري دارد ملاقات کنند و دلايلش بر اين مدعا را بشنوند در راس اين هيئت سه نفر از شخصيت هاي مذهبي از جمله خود آن اسقف بود و پيامبر آنها را به اسلام دعوت کرد .

سپس يکي از آنها پاسخ داد ما از قبل مسلمان بوده ايم و به آيين يکتاپرستي اعتقاد داشته ايم. پيغمبر جواب دادند مسلمان نبوده ايد اما مي توانستيد باشيدبه چند دليل اينکه صليب را عبادت مي کنيد دوم اينکه گوشت خوک مي خوريد و سومين دليل اينست که خداوند را داراي فرزند مي پنداريد و حضرت عيسي را فرزند خدا مي دانيد و چون حضرت عيسي داراي معجزات زياد بوده است او را خدا مي پنداريد و جنبه الوهيت خدايي داريد و در پي اين حالت آيه هايي از سوره آل عمران نازل شد تا به آيه 61 رسيد خداوند در اين آيه مي فرمايد بعد از علم ودانشي که به تو رسيده است اينها درباره حضرت عيسي با تو مباحصه مي کنند و قول حق را قبول نمي کنند و در اين حالت که اينها به لجاجت افتاده اند به آنها خطاب کن بياييد فرزندان مان را بخوانيم و زنان مان و زنان تان و خودمان وخودتان را فرابخوانيد و بدرگاه خداوند دعا مي کنيم و تضرع کرده و لعنت خدا را بر دروغگويان قرار مي گيرد.
 

نبتهل در اين آيه به معناي چيست و چرا اين آيه را مباهله ناميده اند؟
نبتهل در اين آيه از ريشه دعا کردن گرفته شده است خود اين آيه هم به آيه مباهله معروف شده است و البته مباهله يک دانش واژه و مصطلح خاص است به معناي اينکه دو گروه همديگر را قبول ندارد و هرکدام خود را حق و ديگري را باطل مي داند در حق خود دعا و طلب عذاب براي گروه مقابل مي کنند مسيحسان نجران هم گفتند ما در اين باره فکر مي کنيم .
وقتي اين مسيحيان در جلسه خصوصي خودشان جمع شدند اسقف اعظم به آنها هشدار داد با آن شرايطي که مي بينم پيغمبر خداست و اگر با او مباهله کنيم دچار عذاب خواهيم شد اما بقيه گروه قبول نکردند و خواستار مباهله شدند و فرداي آن روز که روز مباهله بود. اسقف اعظم به آنها گفت ببينيم محمد (ص) با چه کساني براي مباهله مي آيد اگر با خانواده و نزديکانش بيايد معلوم مي شود او به روش و دين خود ايمان قاطع دارد و حاضر است عزيزان خود را در اين راه ازدست بدهد و قطعا برحق است و اگر با اصحابش آمد مي خواهدشکوهش را به رخ ما بکشد و ايمان به طريق خود ندارد .

روز مباهله همه ديدند که پيامبر با نزديکان و عزيزانش به سمت مسيحيان نجران به راه افتاد که آنها اميرالمومنين و حسنين( ع) و فاطمه زهرا(س) بودند .
اسقف زمانيکه آنها را ديد از افرادي که آن حوالي بودند پرسيد آن مرد که همراه پيامبر(ص) است، گفتند او داماد و پسر عموي اوست و آن دو پسر فرزندان دخترش و آن خانم، دختر ايشان است و اسقف رو به همراهانش گفت من چهره هايي را با محمد (ص) مي بينم که اگر از خداوند بخواهند کوه را بکند حتما مي کندو اگر با اين ها مباهله کنيد حتما مي ميريد و يک نفر مسيحي روي زمين باقي نمي ماند.
اينگونه بود که اين مسيحيان از مباهله صرف نظر کردند و معاهده اي را با پيامبر بستند که جزيه پرداخت کنند که اين مهم در کتب تاريخي آورده شده است .
 

جايگاه حضرت فاطمه در اين آيه از چه روست ؟
در اين ميان مباحث مهمي قابل توجه و طرح هستند يکي از اين ها تعبير نسائنا است در صورتي که تنها زن همراه پيامبر(ص) فاطمه زهرا(س) بوده است و برخي در اين باره شبهه کرده اند که شايد زنان ديگري هم همراهشان بوده اند اما به اين مورد مي توان دو گونه پاسخ داد که روايات معتبر از شيعه و سني تاييد دارد فقط يک زن آن هم حضرت فاطمه(س) بوده است.
نکته دوم اينکه خداوند براي يک نفر تعبير جمع به کار برده است همچنان که درباره ابراهيم (ع )ايشان را به عنوان يک امت عنوان مي کند اينجا هم اينگونه است. مطلب ديگر اينکه بنابر روايت ديگري از عايشه حتي حديث کسا و نزول آيه تطهير هم در اين روز يعني 24 ذي اللحجه بوده است و در حديث تطهير هم از اصحاب کسا هم اينگونه معرفي مي شوند و خداوند هم مي خواهد اين ها را معرفي کند اينچنين نام مي برد "هم فاطمه و ابوها و بعلها و بنوها" و فاطمه زهرا به عنوان محور اصلي اهل بيت معرفي مي شوند .
اينان اهل بيت تطهير شدگان عبارتند از فاطمه و پدر فاطمه و شوهر فاطمه و فرزندان فاطمه کما اينکه اينها در اين روز در مباهله هم همراه پيغمبر مي روند و فقط ايشان هستند که در اين روز اي لياقت را پيدا مي کنند که به همراه پيامبر بروند و ديگر زنان ايشان اين لياقت را پيدا نمي کنند .

چه روايت هايي از اهل سنت درباره روز مباهله وجود دارد ؟
از اهل سنت در کتاب هاي مختلف شان روايت هايي را از اين روز نقل کرده اند، تفسير الميزان جلد سوم ص 257 ماجراي مباهله را به نقل از 51 نفر از صحابه آورده اند، در تفسير کبير، تفسير آبوسي و مراغي ذيل همين آيه اين مطلب آمده در کتاب الکامل ابن اثير اين مطلب آورده شد است .مستدرک حاکم جلد سوم ص 250 و در مسند احمد حنبل ، روح البيان ابن کثير آمه است و بزرگان اهل سنت به اين آيه که در عظمت ايشان اهل بيت شان آمده است .

چرا مباهله از نظر اعتقادي براي شيعه اهميت داشته است ؟
در آيه مباهله غير از تعبير مهمي که درباره حضرت فاطمه(س) بکار برده شده است ، درباره اميرالمومنين(ع) نيز تعبير مهمي آورده شده است و به عنوان نفس پيامبر از ايشان يادشده است، نفس به معناي خود و شخصي که خود پيامبر و داراي همه ويژگي هاي اوست مگر آنچه بواسطه دليل اصلي از او خارج شده باشد و اين همان نبوت است . بواسطه آيه مباهله نفس پيغمبر معرفي مي شود .
در اين آيه به ابنائنا هم اشاره مي شود که به امام حسن و حسين عليهما سلام به عنوان فرزندان رسول اکرم اشاره مي کند .ايشان فرزند پسر نداشت اما فرزندان اش بوسيله حضرت زهرا در جامعه رشد يافتند .
 منبع: خبرگزاري شبستان