به گزارش خبرگزاري اهل‌بيت(ع) ـ ابنا ـ شهر بغداد از اهميت ويژه‌اي در تاريخ اعتقادي شيعه برخوردار است و همواره شيعيان بخشي از ساکنين اين شهر را تشکيل مي‌داده‌اند. در قرن‌هاي سوم و چهارم و پنجم هجري ساکنين يکي از دو محله بزرگ بغداد يعني محله کرخ را شيعيان تشکيل مي‌داده‌اند که حوزه علميه شيعي مهمي را در خود جاي داده بود و بزرگاني همچون شيخ کليني و شيخ مفيد و سيد رضي و سيد مرتضي و شيخ طوسي و گروه بزرگي از فقهاء شيعه در آن به تدريس مشغول بودند.
امروزه نيز پس از گذشت دوازده قرن از تاسيس اين شهر همچنان شيعيان بخش گسترده‌اي از ساکنين آن به شمار مي‌آيند بر طبق آمار بيش از هشتاد درصد مردم بغداد بزرگ را شيعيان تشکيل مي‌دهند.
شهر بغداد از دير باز محل تردد امامان شيعه و محدثين و فقهاي اماميه بوده است. آثار چندي از آنان در گوشه و کنار اين شهر بر جاي مانده است بر طبق گفته «دکتر ساعدي» مدير کل زيارتگاه‌هاي شيعه در عراق در بخش کهن بغداد (به استثناي کاظمين که شهري در حومه بغداد است) نوزده زيارتگاه شيعه قرار دارد. مراقد نواب اربعه و قبر شيخ کليني و مرقد اسماعيل بن موسي بن جعفر و مسجد براثا و زندان حضرت موسي بن جعفر(ع). و آرامگاه قنبر علي و مرقد سيد ادريس از نوادگان حضرت کاظم(ع) جز اين‌ها قرار دارد.
در دوره‌هاي گذشته بر اثر سنيان متعصب برخي از اين زيارتگاه‌ها به تصرف آنان درآمده بود که در سال‌هاي پس از سقوط صدام و به همت شيخ سامي مسعودي معاون وقف شيعه عراق مراکز ياد شده به حوزه اداره وقف شيعه باز گردانيده شد.
در غرب شهر بغداد عباسي مهم‌ترين اثر باقيمانده از دوره پاياني خلافت عباسي مدرسه المستنصريه مي‌باشد که توسط المستنصر بالله عباسي در سال ۶٣١ هجري ساخته شد که تاکنون پابرجا مي‌باشد.
پيرامون اين جايگاه تاريخي مهم چندين زيارتگاه شيعي برقرار است. در غرب مدرسه مسجدي به نام جامع الاصفي قرار دارد که نام اصلي آن جامع الصفوي يا مسجد صفوي مي‌باشد که عثمانيان آن‌را به اصفيه تغيير دادند. در بخشي از اين مسجد محدث جليل القدر شيخ محمد بن يعقوب کليني رازي نويسنده کتاب شديف کافي متوفاي ٣٢٩ هجري مدفون است.
در مشرق مدرسه مذکور قبر اسماعيل بن موسي بن جعفر(ع) است که او هم در جوار مسجدي کهن از دوره ايلخانيان قرار دارد.
در شمال مدرسه ياد شده و در برابر سر درب تاريخي آن قبر علي بن محمد سمري متوفاي ٣٢٩ هجري نايب و وکيل چهارم امام زمان(عج) در دوره غيبت صغري قرار دارد.
پيش‌تر بقعه داراي صحن و سرايي بود ليکن در سال ١٩٧٠ ميلادي تمامي زمين‌هاي اين بقعه به بهانه توسعه بازار کفاش‌ها مصادره گرديد و مرقد مرحوم سمري در اتاقي ۴ در ٢ متر محصور گرديد.
اخيرا به شيخ سامي المسعودي معاون وقف عراق تمامي اين بقعه و پيرامون آن که به انبار و قهوه خانه تغيير يافته بود باز پس گرفته شد و روند باز سازي آن در جريان است.
روز شنبه يکم محرم الحرام ١۴٣۶ هجري که براي شرکت در کنگره جهاني غدير به نجف اشرف مشرف شده بوديم با دعوت رئيس مزارات و نيز معاون وقف شيعه عراق به بغداد رفته و طي مراسمي که با حضور جمعي از مسوولين دولت عراق و شخصيت‌هاي مذهبي و اجتماعي پايان بازسازي مرقد شيخ کليني و پرده برداري از ضريح نقره‌اي زيباي آن که توسط هنرمندان اصفهاني ساخته شده بود صورت پذيرفت.
در فاصله کوتاهي از بقعه شيخ کليني و در زاويه شمال غربي مدرسه مستنصريه خانه سندي بن شاهک زندان‌بان حضرت امام موسي کاظم(ع) و زندان تاريکي که ساليان دراز آن حضرت در آن زنداني بودند قرار دارد که مقدمات آماده سازي آن براي زيارت علاقمندان در حال انجام است.
بر طبق گفته کهنسالان و ساکنين منطقه در حدود يک قرن گذشته اين بخش مسدود بوده و از ورود افراد به آن جلوگيري به عمل مي‌آوردند اين زندان در فاصله اندکي از جسر الشهداء که سمت مشرق بغداد (محله رصافه) به محله‌هاي غرب بغداد و محله کرخ و توابع آن وصل مي‌کند قرار دارد.
اين پل در جاي همان پلي بوجود آمده است که پيکر مبارک حضرت موسي بن جعفر(ع) پس از آن بر روي آن قرار داده شد.
* دکتر هادي انصاري نويسنده و پژوهشگر يکي از مهمانان شرکت کننده در سومين کنگره بين المللي غدير در نجف اشرف