در سنندج نزديک 50 هزار دانشجوي اهل سنت داريم که در ذهن اينها پر شبهه است. ما چه قدر مايه مي گذاريم؟ بعضي از اين دانشگاهها حتي يک روحاني هم ندارند. شما حساب کنيد که در ذهن اين دانشجوها چه مقدار از اين شبهه ها وجود دارد...

از روز دوازده ربيع الاول که به نظر اهل سنت روز ميلاد پيامبر اکرم(ص) است تا روز هفدهم ربيع الاول که روز مولد النبي(ص) از ديدگاه شيعيان است، هفته وحدت ناميده شده است.

به اين مناسبت، گفتگوي اختصاصي ابنا با «حجت الاسلام و المسلمين حسيني شاهرودي» رئيس مرکز بزرگ اسلامي غرب کشور و نماينده ولي فقيه در استان کردستان را بخوانيد:

ابـنا: هدف استکبار جهاني از تاسيس گروههاي تکفيري چيست؟ و بسترهاي تشکيل چنين گروههايي در منطقه خاورميانه چه بوده است؟

ـــ بسم الله الرحمن الرحيم. در رابطه با گروههاي تکفيري بايد از دو زاويه سياسي و اعتقادي نگاه کرد عمدتا اينها سياسي هستند به اين معنا که با دشمنان ما به خصوص آمريکا از اين باب که شيطان تر است و اسرائيل هم که در راس است و اين مجموعه شياطين، همکاري مي کنند.
بهترين راهي که براي آنها چند نفع داشت و از جنگِ سخت و حضورِ مستقيم هم ارزان تر در مي آيد و هم از نظر بين المللي خيلي پذيرفته تر است و به حساب آنها تمام نمي شود، تشکيل گروههايي تکفيري است.
در جنگ نرم از دو جهت وارد شدند يک جهت ايجاد فساد، فحشا، مواد مخدر و مسائل اينچنيني است که با اين ابزار، نيروي مقابل را از کار مي اندازند. و حداقل اش اين است که آن تعصب و غيرت را شخص ندارد و از کار مي افتد. يک جهت ديگر اين است که فکرِ مخاطب را به سمت انحراف بکشانند که اگر فکر به سمت ديگر رفت در مقابل نيروهاي خودي قرار مي گيرد.
بحث ديگر آن است که در مقابل اسلام ناب که خاستگاهش انقلاب اسلامي است و اين تفکر مي رفت که همه جهان را فراگير شود، انديشه اي ايجاد کردند. در مقابل فکر بايد فکري شبيه همان بيايد و لذا اينها روي تاسيس گروههاي تکفيري کار کردند تا بتوانند مسلمانان را با همديگر درگير کنند و از اين جهت تاسيس وهابيت به دست انگليسي ها در عربستان و حمايتشان از آنها سياسي بوده است. و اينکه از اين جريان آمريکا و انگليس و اسرائيل و هم عربستان و هم ترکيه حمايت مي کنند.

ترکيه و عربستان از اين جهت مهم هستند چون عربستان خادم الحرمين است و وجهه خاصي دارد. ترکيه سابقه امپراتوري عثماني دارد لذا اينها ادعاي رهبري جهان اسلام را دارند و عقبه فکري تکفيري ها را تشکيل مي دهند. اين دو کشور که در کارند و حمايت هاي مالي و سياسي را مطرح مي کنند انگيزه مي شود که عده زيادي گول بخورند. اين جريان سياسي است و در حقيقت اينها همان متحدان و نوکران آمريکا در منطقه هستند و از خودشان هم خيلي اختياري ندارند. اين جريان سياسي است که توانست به جاي جنگ نظامي و سخت، جنگ نرم را در مقابل فکر اسلام ناب محمدي(ص) قرار دهد و بهره هاي زيادي بردند. اينها در عين اينکه خودشان هزينه نمي کنند بلکه خيلي چيزها به دستشان مي آيد. يعني هر مقدار که در کشورهاي اسلامي تخريب مي شود شرکت هاي اينها مي آيند و پولش را مي گيرند. هر چه سلاح استفاده مي شود پولش را آنها مي گيرند. قبلا بايد مي دادند الان مي گيرند و منافع مادي و تسلط آنها بر منابع نفتي در عراق و جاهاي ديگر، سودهاي مادي شان است. و در عالم سياست در گذشته به عنوان متجاوز مطرح مي شدند الان به عنوان منجي مي آيند و مي گويند ما با تروريسم مبارزه مي کنيم و چه کار مي کنيم و وجهه اي براي خودشان ايجاد مي کنند در عين اينکه بهره ي خودشان را مي برند.
اما در طرف ديگر قضيه واقعا مي شود گفت که آنها از بسترهايي استفاده مي کنند که اين بستر همان جنبه اعتقادي و مذهبي است که در اين جهت اگر اين بسترها نبود آنها نمي توانستد سوءاستفاده کنند ما در دو طرف تندروهايي داريم که اينها به هيچ وجه حاضر نيستند همديگر را بپذيرند که مسلمانند چه برسد به اينکه با هم صحبت کنند که مشترکاتي داريم.

ابـنا: تبارشناسي گروههاي تکفيري چيست و از چه نحله فکري هستند؟

ـــ در اهل سنت از قديم اين چنين مسائلي بوده؛ اگر شما نگاه کنيد اولين جايي که بحث تکفير مطرح شد در زمان معاويه بود و خوارج هم در ساز معاويه و عمروعاص و اينها هستند. اشعث بن قيس دست پرورده و عامل آنها در صحنه بود و پول ها از معاويه مي آمد و بعد هم خوارج با اين تفکر که "هر که با ما نباشد کافر است و بايد بکشيم" آمدند. و اين جناياتي که داعش مي کند همان جنايات را خوارج مي کردند. خوارج شکم مادر را پاره مي کردند. چرا؟ چون پدرش طرفدار علي(ع) است بچه هم طرفدار علي(ع) خواهد شد و بايد سرش را بُريد و شکم زن را دريد. گروه خوارج فکر تکفير را در مقابل خود حضرت امير(ع) اجرا کردند. کسي که علي(ع) را کافر نداند و در حد کسي که از دين خارج است نداند، ايشان را لعن نمي کند. آنها سال هاي سال به عنوان فريضه و براي قرب الي الله اين کار را مي کردند و اين فکرِ جريان سفياني است. اين کار ابوسفيان است. ابوسفيان تا جايي که توانست جنگيد بعد ديد نتوانست بجنگد تسليم شد. وي به عباس عموي پيامير(ص) مي گويد: «فرزند برادر تو چه سلطنتي به هم زده است.» نگاه ابوسفيان نگاه سلطنت، سلطان و حاکم است. بعد از پيامبر(ص) به حضرت امير(ع) مي گويد: «شمشير من به پشتيباني تو به ميدان مي آيد» حضرت امير(ع) مي گويد: «برو تو در همان نفاق قديم ات هستي.» اين جريان ابوسفيان و سفياني در زمان معاويه و يزيد مشخص است. مرواني ها هم که آمدند همان راه را ادامه دادند عباسيان هم به همان جريان افتادند. عباسيان به مبارزه حالت فکري مي دادند و طرف را مسلمان واقعي نمي دانستند.

شايد بعضي از افراطيون شيعه در عصر حاضر همين را بگويند شنيدم يکي گفته بود که اينکه مي گويند «برادر مسلمان»، چه کسي گفته اينها برادر مسلمانند؟! ببينيد اينکه قرآن خيلي به صراحت گفته «برادر» را، انکار مي کنند يعني اين مسلمان نيست که برادر ما باشد و شايد به شکل علني تر هم گفته شود. از آن طرف هم همين است باز هم چيزهايي را گفته اند که اينها منشأ وحدت هستند. مثلا مي گويند: «شيعه بر مُهر سجده مي کند. مُهر بت است پس شيعه مشرک است و قتل آن واجب است.» با اينکه همين مُهر گذاشتن يکي از مظاهر وحدت امت اسلامي است. چون همه مذاهب سجده بر خاک را ترجيح مي دهند و در مذهب شافعي و حنفي سجده بر خاک، عملي مستحب است. اين مطلب را که به اهل سنت مي گوييم تعجب مي کنند. زماني که به شيعيان هم بگوييم تعجب مي کنند. ولي براي آنها جا افتاده که اگر مُهر بگذاريم شرک است. حتي «اشهد ان عليا ولي الله» مظهر وحدت امت اسلامي است به لحاظ اينکه در منابع اهل سنت روايتي وجود دارد که «ذکر عليٌ عبادة»، ما در اذان و اقامه اين ذکر را به عنوان جزء اذان و اقامه نمي گوييم و اگر به اين اعتقاد بگوييم حرام و بدعت است. مي گوييم «رجاء ثواب»، رجاء ثواب يعني مستحب است و براي ثواب اش مي گوييم. اگر براي ثواب باشد اهل سنت هم همين را مي توانند بگويند.
در طول تاريخ کمتر اتفاق افتاده که شيعه اي يکي از برادران اهل سنت را به عنوان اينکه کافر است، بکشد و هيچ وقت از مراجع و علماي ما همچنين فتوايي را نداده اند اما آن طرف بوده و بر اساس همين شيعه را به شرک و کفر رسانده و وقتي که مشرک و کافر شد قتل آن کافر جايز و واجب مي شود. و لذا اين بُعد تفکري ـ اعتقادي اش هم کار شده است. و اين بحث وهابيت است. ابن تيميه يک سري ديدگاهها و نظرات کلامي داشت و جنبه سياسي پشت آن نبود و بعدا از اين تفکر اعتقادي ابن تيميه، به سمتي رفتند که برداشت سياسي کنند وقتي سياست آمد پشت اين تفکر، حالت خشونت خود را اعلام کند.
يکي از کارهايي که دشمن کرد و جنبه سياسي دارد و مي شود گفت از نظر تبليغاتي اين ضعف ماست و ما بايد از نظر تبليغاتي روي آن کار کنيم، اين است که هميشه و همه دنبال دشمني هستند؛ به جاي اينکه علما و بزرگان ما بيايند دشمن مشترک ما که امام(ره) در مورد آن فرمود آمريکا شيطان بزرگ است اسرائيل نجس است و ... ، به جاي اينکه آمريکا و صهيونيست را هدف بگيرند آنها آمدند تبليغ کردند که دشمن مشترک مثلا اعراب، ايران است. يعني الان به جاي اينکه فِلَشي که به سمت آن طرف مي رفت فِلَش برگشت و به سمت ايران آمد.
در دنيا همه مي دانند که غزه اگر توانست در مقابل اسرائيل بايستد به خاطر موشک ها و حمايت هاي ايران بود. شما توجيه آنها را ببينيد مي گويند «اگر ايران به غزه اين موشک ها را نمي داد، مردم غزه اين مقدار مورد ظلم و تجاوز واقع نمي شدند ايران به غزه موشک داده که مردم مظلوم اسرائيل را بکشند و آنها هم اينها را بزنند و بکشند!» مي گويند که ايران عمداً اين کارها را کرده است. و در اين فضاي پرفشار تبليغات سياسي و اين شيطنت ها و کارهايي که سازمان هاي جاسوسي و غيره انجام مي دهند با اين باور که طرفِ من کافر است، فعاليت مي کنند. ما مي گوييم: ما مسلمانيم چرا ما را مي زنيد و با اسرائيل کاري نداريد؟ مي گويند: اسرائيل يهودي است شما مشرک هستند و مشرک بدتر از يهودي است! و اگر اعتقاد، پشتوانه سياسي پيدا کرد اين حالت را پيدا مي کند. اگر جنبه سياسي و اعتقادي با هم بيايد خطرناک مي شود.

ابـنا: وظيفه ما پيروان اهل بيت(ع) در اين شرايط چيست؟

ـــ کاري که واقعا بايد انجام دهيم اول شناساندن شيعه است ما نتوانستيم آنچنان که بايد، شيعه و اهل بيت(ع) را براي جهانيان بشناسانيم. امام رضا(ع) مي فرمايند «و لو ان الناس علموا محاسن کلامنا لاتبعونا» اين واقعيت دارد چون اين سخناني که بعد از قرآن است و پايين تر از کلام خداست و بالاتر از کلام مخلوق، وقتي گفته مي شود و وقتي سيره اينها شناسانده مي شود مردم از آنها تبعيت مي کنند. اگر بگوييم که اينها که بودند؟ چه مي گويند؟ و چه مي کردند؟ واقعا وضعيت تغيير مي کند. چند وقت پيش يکي از علماي عربستان گفته بود «چرا شما در مورد شيعيان اين چنين حرف هايي مي زنيد؟ شيعه جرم اش اين است که از حضرت زهرا(س) و حضرت علي(ع) دفاع مي کند و در قيامت اينها سرشان راست است چون اينها از مظاهر عبادت و عدالت دفاع کرده اند ما بايد خجالت بکشيم که در طول تاريخ از حجاج بن يوسف ثقفي و از يزيد و امثال اينها دفاع کرده ايم».

در فضاي فتنه و گرد و خاک کسي اينها را نمي بيند وقتي که فتنه ها آرام مي نشيند اثرش را مي گذارد که پيروان اهل بيت(ع) حرف هاي قشتنگي مي زنند. کسي به «بن باز» گفته بود: «چون ائمه(ع) در درگاه الهي مقرب اند ما مي خواهيم که اينها براي ما دعا کنند چون دعاي آنها از دعاي ما پذيرفته تر است اين اشکال دارد يا نه؟» بن باز جواب داد: «نه» آن فرد گفت: توسلي که ما مي گوييم معنايش همين است. يا فردي ديگر به يکي از علماي اهل سنت گفته بود: «عصمتي که شيعه مي گويد اين است که وحي از سرچشمه زلالي آمده است؛ پيامبر(ص) بايد معصوم باشد خطايي نکند يا حرف خود را به وحي اضافه نکند. بعدي هاي بعد از پيامبر(ص) هم بايد معصوم باشند. وحي از يک جويباري که مي آيد بايد کاملا تميز باشد و آلودگي نداشته باشد. اين حرف چطور است؟» ـ نگفتم اين حرف شيعه است ـ عالم سني جواب داد: «خيلي خوب است.» عالم شيعي گفت: «عصمتي که شيعه نسبت به پيامبر(ص) و ائمه(ع) مي گويد همين است.»
چه قدر از روحانيون ما خبر دارند که يک وجه مشترک ما با دنياي اسلام همين مُهر است؟ چرا روايات اهل سنت در رابطه با تراب را به اهل سنت نمي گوييم؟ بگوييم که يک مدت روي خاک سجده بکنيد اين روايات سجده بر خاک است؛ بعد بگوييم اين مهرِ اين خاک است. آقاي «بي آزار شيرازي» مي گفت: ما به جاي مُهر، دستمال کاغذي مي گذاشتيم و سجده مي کرديم. قرضاوي گفت: شما چرا روي فرش سجده نمي کنيد؟ آقاي شيرازي جواب داد روايتي از امام صادق(ع) وجود دارد که: «بر مأکولات و ملبوسات سجده نکنيد چون اينها نهايت همت اهل دنياست و بر چيزي که نهايت همت اهل دنياست سجده نکنيد.» قرضاوي فکر کرد گفت خيلي خوب است و بعداً خود قرضاوي هم روي فرش سجده نمي کرد. مي خواهم بگويم يک حديث از امام صادق(ع) بخوانيم طرف متحول مي شود در بسياري از موارد همين طور است. در مدينه وقتي که دعاي کميل خوانده مي شود عده اي از راه دور مي آيند گوش مي کنند چون اين کلمات را در جاهاي ديگر نمي شود پيدا کرد.

ابـنا: نقش علما در برخورد با انديشه هاي تکفيري چيست؟

ـــ اينها از بستر اختلاف شيعه و سني استفاده مي کنند. اين يک اصل اساسي است و ما بايد ريشه ها را پيدا کنيم. اينکه آقا مي فرمايد: «هر دستي که اختلاف بيافکند دست دشمن است» واقعيت دقيقي است و هر عاقلي که بخواهد به نفع اسلام و جهان اسلام کار کند اين را بايد بداند و رعايت کند و ما بايد تمام تلاشمان در وحدت و تقريب امت اسلامي باشيم. وکار فرهنگي انجام دهيم. يکسري شبهه ها در ذهن اينها وجود دارد اينکه ما بگوييم که همه اينها نوکر هستند درست نيست. درست است انگيزه مالي وجود دارد يکسري جوان هستند اسلحه به دست آنها مي دهند که هر کار خواستي انجام بده و هر که را خواستي بکش. بعضي ها با توجه به نامه هايي که به خانواده هايشان مي نويسند و منتشر مي شود جنبه اعتقادش را مي گويد. مي گويد ما مي خواهيم حکومت اسلامي تشکيل بدهيم اينجا ما کفار را مي کشيم و چنين و چنان مي کنيم. اينها نشانه بخش اعتقادي آنها است بر اساس شبهاتي اينها دنبال اين کارها مي روند. يک سري شبهه ها از نظر ما مسخره است. نخير؛ مسخره نيست طرف خيلي باور کرده است که قرآنِ شيعه فرق دارد و ما مشرکي هستيم. ما بايد به او ثابت کنيم که مشرک نيستيم لذا کار فرهنگي مي خواهد.

ما در داخل کشور بسترهايي داريم که استفاده نکرده ايم. براي نمونه در سنندج نزديک 50 هزار دانشجوي اهل سنت داريم که در ذهن اينها پر از اين شبهه هاست. ما چه قدر مايه مي گذاريم؟ من به نهاد نمايندگي ولي فقيه در دانشگاهها دو سال است که مي گويم بعضي از اين دانشگاهها حتي يک روحاني هم ندارند. شما حساب کنيد که در ذهن اين دانشجوها چه مقدار از اين شبهه ها وجود دارد. در آموزش و پرورش بين معلم ها و بچه ها اين تفکر تبليغ مي شود. در عربستان آمده اند يکشنبه را عيد گرفته اند هيچ کشوري يکشنبه را عيد نگرفت اين در حقيقت چهارشنبه نمازجمعه خواندن است. يک ذره بايد عقل داشته باشند. يعني تمام علماي اسلام نمي فهمند؟! و کسي که در رأس اينها است يک روز درس دين نخوانده است.
بعضي چيزها را نبايد خيلي ساده گرفت و اين کار فرهنگي، و شناساندن خود ما را مي خواهد. يعني ما بايد تلاش کنيم تا خودمان را بشناسانيم و بگوييم شيعه اين است تفکرش اين است اگر اين کار را مي کنيم دليلش اين است و اين بسيار مي تواند مفيد باشد.

عمده کار ما نبايد اين باشد و نپردازيم که آن طرف چه مي گويد ما فکر مي کنيم که ما مثلا آنجا رفتيم بايد وهابيت را بکوبيم. ما در وهابيت روي شبهات ابن تيميه کار مي کنيم در حالي که اين شبهات در ذهن آنها نيست؛ به جاي اين ما بايد مثبت کار کنيم آنچه که خودمان داريم را ترويج کنيم که زمينه هم وجود دارد. هر دانشجو 12 واحد بايد در اختيار يک روحاني شيعه باشد اگر روحاني هنر داشته باشد مي تواند در 12 واحد، معارف اهل بيت(ع) را به دانشجو بفهماند که اهل بيت(ع) اين را مي گويد. و ما اقرار مي کنيم که نتوانستيم محاسن کلام اهل بيت(ع) را بگوييم و اگر مي توانستيم بگوييم مخاطب دهانش باز مي ماند. اگر سيره و سخن ائمه(ع) در موضوعات مختلف گفته شود و ديدگاههاي شيعه تشريح شود موفق خواهيم بود.
يک نفر مي گفت که يکي از برادران اهل سنت گفت: شما فلان اعتقاد را داريد؟ گفتم شما آيت الله مکارم را مي شناسيد؟ گفت بله، گفتم ايشان مرجع شيعه است. اين کتاب اعتقادات را ايشان نوشته است، برو اين کتاب را بخوان؛ اين کتاب اعتقادات شيعه از يک مرجع ديني شيعه است. آن فرد رفت، فردا آمد و گفت «من اين کتاب را شروع کردم و تا آخر خواندم. چه قدر زيباست؛ شما موحد تر از ما هستيد و اعتقادات شما نسبت به خدا، پيامبر(ص)، ائمه(ع) و قيامت، اعتقادات قشنگي است.» لذا ما نتوانستيم اعتقادات مان را برسانيم. مجمع جهاني اهل بيت(ع) يک دوره کتاب چهل جلدي منتشر کرده و به شبهات جواب داده است و يکي از اين کتاب ها در مورد معرفي شيعه است و در اين کتاب در مورد معرفي شيعه واقعا کم گفته شده است.

اگر شيعه مفاهيم خود را به صورت دقيق، درست و مثبت درست بيان کند هيچ کس با او مخالفت نمي کند وقتي بخواهيم فحش دهيم و بگوييم: تو باطلي، من درست هستم. مي گويد: برو تو باطلي من درست مي گويم. فکر با زور نمي شود؛ ما به او نيش مي زنيم. اگر به کسي نيش زدي، ديگر کسي به حرفت گوش نمي کند بگو ما برادر هستيم مسلمانيم.
شيعه گفتن حساسيت ايجاد مي کند بگوييم پيروان اهل بيت(ع)، اگر بگوييم پيروان اهل بيت(ع) هيچ کس نمي تواند بگويد که ما پيرو اهل بيت(ع) نيستيم و ما اگر از مکتب اهل بيت(ع) استفاده کنيم آنها مي آيند.
ما بايد با روش هايمان در شناساندن اهل بيت(ع) کار کنيم. مثلا ما دهه اول و دوم شهادت حضرت زهرا(س) را در حسينيه مراسم برگزار مي کنيم اما ولادت آن حضرت را در سرتاسر استان کردستان مراسم مختلف برگزار مي کنيم و شرکت هم مي کنند و از فضايل حضرت زهرا(س) مي گوييم. در يک جشن ولادت حضرت زهرا(س) در مسجد جامع کردستان سه هزار نفر از اهل سنت شرکت کردند.
نسبت به فضايي که الان وجود دارد فعاليت هايمان در معرفي اهل بيت(ع) کم است. ما بايد جدي کار کنيم. دشمن جدي کار مي کند تا ما را کافر معرفي بکند و خود ما از خودمان بايد دفاع بکنيم و دفاع ما هم معرفي خوب است نه به صورتي که بخواهيم طرف مقابل را تکفير کنيم. ما بد معرفي مي کنيم ما به جاي اينکه از خودمان دفاع کنيم فحش مي دهيم.

ابـنا: موج تکفيري و اتفاقات منطقه چه تاثيري بر جمهوري اسلامي اسلامي خواهد گذاشت؟

ـــ اتفاقات منطقه در نهايت به نفع مکتب اهل بيت(ع) تمام خواهد شد. گاهي ما تصوراتي داريم و خداوند صحنه هايي ايجاد مي کند. در صحنه هاي سياسي وقتي به سوريه حمله کردند مي گفتيم اين کشور از دست رفت در حالي که اينگونه نشد. و در دنيا مشخص شد که ايران اقتدار دارد و در مقابل استکبار ايستاد.
خبري را مي خواندم که در يکي از هواپيماهاي اروپايي اتفاق افتاده بود يک نفر ايراني قرآن مي خواند. مي بينند که اين شخص قرآن مي خواند به حراست هواپيما اطلاع مي دهند که يک تروريست اينجاست. مي آيند که اين تروريست را بگيرند؛ آن فرد مي گويد: من ايراني هستم. مي گويند نه اين تروريست نيست. ثابت شده است که شيعه تروريست نيست اين جريان تکفير بيشترين ضربه را به اهل سنت زده است و به ذهن همه افتاده است که ايران کار تروريستي نمي کند.

در مصر شخصي گفته بود که ما زماني به دنبال بستن گذرگاهها و تونل هاي فلسطنيان بوديم ايران به دنبال اين بود که تکنولوژي موشکي را از اين کانال ها رد کند و فلسطين را مسلح کند، ما دنبال چه بوديم، ايران به دنبال اين بود که ماهواره بفرستد تا کشورهاي اسلامي را سرفراز کند. وقتي که ما مي خواهيم صلح را بر غزه تحميل کنيم و آنها را خلع سلاح کنيم رهبر ايران مي گويد تمام فلسطين بايد مسلح شود و در مقابل اسرائيل بايستد؛ اينها افتخار است.
از اين نوع سخن ها در جهان اسلام و در غرب گفته مي شود غربي ها از اسلام چيزهايي شنيده اند و عربستان و ترکيه ادعاي امپراتوري دارند و حامي تروريست هايي هستند که اين چنين جنايت مي کنند. غربي ها دنبال اسلام هستند لذا انقلاب اسلامي بيشتر جلوه گر مي کند و محبوبيت ايران بيشتر مي شود. و خيلي ها بعد از اينکه گرد و خاک مي نشيند متوجه مي شوند که چه کسي درست گفته است. الان در عراق اين اتفاق افتاد در ارتش تحولي ايجاد شد و انسجام بيشتري گرفتند و شيعه ها وارد شدند. قبلا تعداد زيادي از بعثي ها را نگه داشته بودند.