| تاريخ: 04 اسفند 1387 | تعداد بازديد: 1896 |
|
| مهمترين شخصيتهاي شيعه در عربستان سعودي | ||
|
آنان با اينكه از لحاظ سياسي با حاكمان سعودي اختلاف نظر داشتند اما با آنها مماشات كرده و به توافق هائي نيز رسيده اند. آنها با رد هرگونه ائتلاف سياسي و نظامي با گروههاي رقيب منطقه اي مانند تركهاي عثماني و انگليسي ها از ايجاد ائتلاف سياسي با آنها برعليه نظام سعودي استنكاف و دوري مي كردند. در طول اين سالها دو موضوع اصلي كانون مطالبات اين طائفه اقليت را در سعودي تشكيل مي داد. اول تضمين آزادي براي انجام فرائض ديني و دوم برابري اقتصادي و سياسي با ديگر شهروندان عربستان سعودي. ذيلا به معرفي مهمترين شخصيتهاي ديني شيعه در عربستان سعودي (براساس سال تولد)مي پردازيم. آنها نقش بارزي در ايجاد موازنه سياسي و اجتماعي در جامعه شيعي داشتند: - الشيخ محمد بن ناصر النمر (1856- 1927م). - الشيخ حسن علي البدر (1857- 1913م). - الشيخ علي بن حسن علي الخنيزي (1868- 1943م). - الشيخ موسى بن عبد الله أبو خمسين (1874- 1932م). - الشيخ عبد الحميد بن الشيخ علي الخطي (1910- 2001م). - الشيخ باقر موسى عبد الله أبو خمسين (1915- 1992م). - الشيخ محمد بن سلمان الهاجري ( 1923- 2004). - السيد حسن باقر العوامي (ولادت 1924م). - الشيخ عبد الهادي بن الشيخ ميرزا الفضلي (ولادت 1935م). - السيد علي السيد ناصر السلمان (ولادت 1944م). - الشيخ حسن موسى الصفار (ولادت 1956م). 1- الشيخ محمد بن ناصر النمر (1856- 1927م) وي در شهر عواميه در قطيف عربستان متولد شد. با صرف 18 سال سكونت در نجف اشرف، علوم ديني را در اين شهر فراگرفت و عليرغم ضعف شديد در بينائي توانست با تلاش بسيار به مرتبه اجتهاد دست يابد. شهرت وي بيشتر به آشنائي به علومي مانند طب، علوم فلكي ، هندسه مي باشد. پس از بازگشت به وطن، بسياري از علما در حلقه درس وي حاضر شدند. وي داراي تاليفات عديده اي است كه هنوز منتشر نشده است. در جريان مذاكرات ملك عبدالعزيز با بزرگان قطيف، نمر موضع شديدي عليه آنان گرفت و مردم را دعوت نمود تا اسلحه خود را تسليم آل سعود نكنند و آنان را به مقاومت مسلحانه در جريان بحران اقتصادي كه به سبب فشار وهابيان بر منطقه ايجاد شده بود تشويق نمود. با پايان يافتن محاصره قصر اماره و ديدار ملك عبدالعزيز از جبيل و تفاهم با بزرگان و اعيان منطقه اين مبارزه نيز به پايان رسيد. ملك عبدالعزيز هيئت بلندپايه‌اي را بدين منظور به سوي آنها اعزام كرد. شيخ نمر در سال 1927 به دار فاني رفت و در شهرش عواميه مدفون شد. 2- الشيخ حسن علي البدر (1857- 1913م) شيخ حسن البدر يكي از بزرگترين مجتهدين قطيف و از مخالفان بيعت با ملك عبدالعزيز ال سعود بود زيرا از نيرنگ بدوها(گروهي متشكل از اعراب بدوي و وهابيان متعصب در ميان سربازان ملك عبدالعزيز بودند كه كشتن مخالفين ايدئولوژيكي خود را حلال مي دانستند. اين گروه بعدا در يك توطئه درون‌گروهي گرفتار و به قتل رسيدند) و سيطره وهابيان بر آنان واهمه داشت و اين موضوع را در ملاء عام اعلام مي كرد. وي از قطيف به عراق رفت و در كاظمين متوطن شد. اين عالم در سال 1913 به دار فاني را وداع گفت. وي صاحب كتاب دعوت يكتاپرستان براي حمايت از دين بود كه به امور مربوط به دفاع از سرزمينهاي ليبي در مقابل ايتاليا مي پردازد. وي در انقلاب 1920 عراق عليه استعمار انگليس نيز مشاركت فعال داشت. 3- الشيخ علي بن حسن علي الخنيزي (1868- 1943م) وي متعلق به يكي از خاندان قديمي قطيف مي باشد. قطيف محل نشو و نما و يادگيري مبادي خواندن و نوشتن وي بود. پس از آن براي كسب معلومات ديني به نجف اشرف در عراق مهاجرت كرد و در سالهاي بين 1891 الي 1905 از حوزه علميه نجف سود برد. پس از آن با كسب درجه اجتهاد از علما و مراجع آنجا به وطنش بازگشت. بعد از بازگشت به وطن در فترت حاكميت تركها و سعودي ها منصب قضاوت شرعي را برعهده گرفت. وي نقش مهمي در مقابله نظامي با بدوها به مناطق شيعي داشت. با توجه به اعلام ملك عبدالعزيز براي آمدن به قطيف، وي والي ترك قطيف را تشويق و قانع به خروج نمود و احساء با تلاشهاي وي بدون خونريزي تسليم نيروهاي عبدالعزيز شد.. وي رياست جلسه معاريف و اعيان شيعه سعودي با ملك عبدالعزيز را برعهده داشت. در اين جلسه موافقتنامه بيعت با وي در مقابل تضمين آزاديهاي ديني و شعائر مذهبي به امضاء رسيد. وي همچنين بعنوان تنها قاضي منطقه قطيف منصوب شد. بدنبال افزايش و تحميل مالياتهاي سنگين از سوي وهابي‌ها و خشونت آنان در اخذ ماليات، شورشهاي مردمي عليه آنان شروع شد ولي شيخ خنيزي توانست با درايت آرامش را حاكم كرده و بعد از برقراري روابط با مسئولين، موضوع را بصورت مسالمت آميز حل كرد. وي در سال 1943 در بحرين فوت كرد و پيكرش به قطيف منتقل و در آنجا دفن شد. 4- الشيخ موسى بن عبد الله أبو خمسين (1874- 1932م) وي يكي از بزرگترين مجتهدان شيعي در منطقه احساء بشمار مي رود. اين عالم ديني در شهر هفوف متولد شد و در 12 سالگي براي فراگيري دروس ديني به نجف اشرف مهاجرت كرد. وي از دست بزرگترين علماي حوزه علميه درجه اجتهاد كسب كرد و شايسته مرجعيت نيز شناخته شد. بعد از بازگشت به احصا به خدمات اجتماعي پرداخت و بعنوان قاضي منصوب شد بگونه اي كه احكامش بصورت رسمي مرد قبول قرار گرفت و هيچ حاكمي ياراي مخالفت با فتواي وي را نداشت. وي در آوريل 1912 هنگامي كه ملك عبدالعزيز به احسا آمد رياست جلسه اهالي احساء را برعهده داشت كه منجر به عقد قرارداد بيعت در برابر امنيت و ثبات در برابر تضمين آزادي ديني شد. 5- الشيخ عبد الحميد بن الشيخ علي الخطي (1910- 2001م) وي در 1910 در شهر قطيف متولد شد. پس از فراگيري دروس مقدماتي فقه و قرآن و حساب در اين شهر در سال 1937 به نجف اشرف مهاجرت نمود. وي پس از اتمام سطوح در دروس خارج فقه بزرگترين علماي حوزه حاضر شد و در مجموعه‌اي از علوم مانند فقه، قضاوت، منطق و اصول فقه سرآمد شد. در دوران اقاماتش در نجف در برخي از فعاليتهاي ادبي در ميان نخبگان ادبي شركت مي‌جست. وي پس از بازگشت به عربستان سعودي اقدام به اجراي فعاليتهاي ديني و اجتماعي و فرهنگي نمود. وي همچنين به نوشتن، تاليف و بحث و تدريس نيز پرداخت.. وي در حركت‌هاي علما براي اعطاي خواسته هاي ديني و اقتصادي به شيعيان فعاليت داشت و از طريق نوشتن عرايض، تلگرافات و ديدار با مسئولين مختلف در اين راه گام برداشت. در سال 1974 رياست محكمه اوقاف و ميراث جعفري در قطيف را بر عهده گرفت و تا زمان مرگش در 2001 بر آن رياست مي كرد. از وي برخي از نوشته ها و اشعار باقي مانده است كه بارزترين آن \\"اللحن الحزين أو وحي النجف\\"، \\"ديوان عبد‌الحميد \\"، \\"من كل حقل زهرة\\"، \\"وحي القطيف أو وحي العواطف\\"، \\"معركة النور مع الظلام\\"، \\"خاطرات خود نوشت\\". مي باشد. 6- الشيخ باقر موسى عبد الله أبو خمسين (1915- 1992م) ايشان در شهر هفوف متولد شد و در سايه پدر كه از علماي بزرگ احسا بود پرورش يافت.. علوم اوليه را در همان شهر فراگرفت و براي تكميل تحصيلات در سال 1929 به نجف اشرف مهاجرت كرد. در زمان حضور در عراق در برخي از روزنامه هاي لبنان و عراق به انتشار مقالات متنوع نيز پرداخت. قضاوت در محكمه اوقاف و ميراث جعفري در احسا را در سال 1968 برعهده گرفت. دركنار تدريس امور ديني، برخي از فعاليتهاي ديني و اجتماعي مانند ايجاد موسسات مذهبي، گرداوري ميراث علمي و ادبي در احسا و ايجاد تسهيلات براي اعطاء اراضي از سوي دولت را نيز انجام داد. تا زمان رحلتش در 1992 به قضاوت پرداخت و آخرالامر جسد وي در قبرستان بقيع در مدينه مدفون شد برخي از كتب شعر و تاريخ و اخلاق كه بارزترين آن تاثير تشيع در ادبيات عرب است از نتايج تحقيقات علمي وي بشمار مي رود. 7- الشيخ محمد بن سلمان الهاجري (ولادت 1923- 2004) شيخ محمد در 1923 در هفوف متولد شد و بعد از فراگيري دروس اوليه قرآن و نوشتن و خواندن به فراگيري ادبيات عرب، فقه و اصول دين پرداخت در سال 1945 به عراق مهاجرت كرد و بعد از ده سال اقامت در نجف، از دست مرااجع آن زمان اجازه اجتهاد دريافت نمود. بعد از بازگشت به وطنش در 1969 شروع به تدريس و تبليغ كرد و در حمايت و ايجاد حوزه علميه در احساء كه بسياري از علماي دين از آن فارغ التحصيل شدند مشاركت نمود. وي همچنين بعنوان قاضي در محكمه اوقاف و ميراث جعفري اشتغال داشت. 8- السيد حسن باقر العوامي (ولادت 1924م) سيد حسن در سال 1924 در قطيف متولد شد و در سن كهنسالي به جمع نويسندگان پيوست. وي دروس قرآن، زبان عربي، حساب و ادبيات عرب را در همين شهر فراگرفت و در برخي از مجالس ادبي وشعري نيز حضور پيدا مي‌كرد. پس از مهاجرت به نجف در طول پنج سال به تحصيل دانش فقه، اصول دين، منطق و بلاغت پرداخت. پس از بازگشت به قطيف در رفع مشكلات مردم نقش داشته است. مقالات ادبي و تاريخي وي در دو مجله«واحه» و «كلمه» كه در قطيف منتشر مي شد به چاپ مي رسيد.. وي بمدت 5 سال بعنوان منشي در شوراي شهر منصوب شد. از وي خدمات و فعاليتهاي اجتماعي زيادي به يادگار مانده است. ازجمله در تاسيس و ايجاد تعدادي از موسسات خيريه و اجتماعي در قطيف از جمله افتتاح اولين مدرسه ابتدائي براي دختران در سال 1958 نقش زيادي داشت. وي در رفع مشكلات و مطالبات جامعه شيعي و انتقال آن به مسئولين نقش عمده اي داشته و دارد. در اين عرائض وي خواستار برابري جامعه شيعه با ديگر هموطنان در امور اقتصادي و ديني شده است. تاليفاتي از جمله دنياي عرب و اسلام و الضائعون و همچنين برخي از مطالب اجتماعي از وي به چاپ رسيده است. 9- الشيخ عبد الهادي بن الشيخ ميرزا الفضلي (ولادت 1935م) شيخ عبدالهادي در روستاي صبخه در شهر بصره متولد شد. وي بعد از ختم قرآن كريم نزد برخي از نويسندگان به مدرسه ابتدائي وارد شد و بعد از آن خواندن دروس حوزه، صرف و نحو ، منطق و بلاغت را شروع كرد. در سال 1948 براي تكميل دروسش درحاليكه تنها 14 سال سن داشت به نجف اشرف مهاجرت كرد. در نجف اشرف دروس مقدمات را تمام كرد و در خارج فقه وارد شد. اندكي بعد ليسانس زبان عربي و علوم اسلامي را در سال 1962 از دانشكده فقه نجف دريافت كرد. در سال 1971 موفق به دريافت فوق ليسانس زبان عربي از دانشكده ادبيات دانشگاه شد. پس از بازگشت به كشور از سوي دانشگاه ملك عبدالعزيز در جده براي دريافت دكتراي ادبيات عربي وارد دانشكده ادبيات دانشگاه قاهره شد و توانست در سال 1976 از اين دانشگاه فارغ التحصيل شود. متعاقبا وي بعنوان استاد زبان عربي در دانشگاه ملك عبدالعزيز و دانشكده جهاني علوم اسلامي در لندن مشغول به كار شد. از وي مقالاتي در مجلات عربي منتشر شده است. نامبرده در برخي از فعاليتهاي ادبي و فرهنگي مشاركت نموده و عضو انجمن ادبي و عضو هيات موسس دانشگاه اسلامي در ايالات متحده مي باشد. 10- السيد علي السيد ناصر السلمان (ولادت 1944م) سيد علي در سال 1944 در نجف اشرف متولد شد. پس از گذراندن دروس اوليه در حوزه علميه احساء براي تكميل تحصيلات در حاليكه تنها ده سال داشت به نجف اشرف مهاجرت كرد. در آنجا مقدمات و سطوح را فراگرفت و در درس خارج بزرگترين علماي شيعه حاضر شد. وي همچنين توانست گواهي‌نامه ليسانس از دانشكده فقه در رشته فلسفه را دريافت كند. پس از بازگشت به احساء به امامت جماعت مسجد عنود در دمام منصوب شد. وي رسالاتي از جمله خانواده سلمان، روح انسان و ماديت و نظريه معرفت(پايان‌نامه دوره ليسانس فلسفه)نوشته است. 11- الشيخ حسن موسى الصفار (ولادت 1956م) شيخ صفار از مهمترين شخصيتهاي رهبري اصلاحي شيعه در عربستان به شمار مي‌رود. وي در قطيف بدنيا آمد و بعد از فراگرفتن مقدمات براي تكميل آن به نجف، كويت و ايران مهاجرت نمود. وي در سنين جواني خطابه و تبليغ را شروع نمود. اين انديشمند ديني با طرح مباحثي در خصوص فكر ديني معاصر و نوآوريهاي ديني و همچنين تلاش براي تربيت طلاب جايگاه باازشي در توسعه بيداري ديني دارد. وي يكي از خطباي ديني مردمي است كه بسياري از فعاليتهاي ديني و اجتماعي در عربستان و ديگر دولتهاي خليج فارس را هدايت مي كند. وي در سال 1994 بعد از هجرتي كه 15 سال طول انجاميد به وطن بازگشت و بسياري از طرحهاي و پروژه‌هاي فرهنگي، سياسي و تبلييغي را در مناطق مختلف پي‌گيري نمود.. وي پيشنهادهاي مهمي براي نزديكي به رهبري جناح سلفي و افتتاح گفتگو و ديالوگ با آنها و مسئولين دولتي را ارائه داده است. از وي تاليفات و تحقيقات فرهنگي در زمنيه هاي مختلف وجود دارد . وي در اين تاليفات آراء جديد و روشنفكرانه‌اي در خصوص مسائلي همچون نوآوري، تجدد اسلامي، صلح اجتماعي، همزيستي مسالمت آميز و گفتگو با ديگران ارائه كرده است. برخي از كتابها و مباحث وي به برخي از زبانهاي خارجي نيز ترجمه شده است از جمله آنها مي توان به وطن و شهروندي، كثرت گرائي و ازادي در اسلام، دستاوردهاي وحدت و واقعيت تجزيه در دنياي اسلام، تنوع و همزيستي مدخلي براي شركت در ايجاد تمدن و .. اشاره كرد. منبع: سايت - باشگاه انديشه - به نقل از الجزيرة نت | ||