ماه خدا

- قال رسول الله‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: شَعبانُ شَهري، و شَهرُ رَمَضانَ شَهرُ اللهِ(1)؛‌ شعبان، ماه من است و ماه رمضان، ماه خداست .

- قال رسول الله صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: شَهرُ رَمَضانَ شَهرُ اللهِ، و شَهرُ شَعبانَ شَهري؛ شَعبانُ المُطَهِّرُ، و رَمَضانُ المُكَفِّرُ (2)؛ ماه رمضان، ماه خداست و ماه شعبان، ماه من است؛ شعبانِ پاك‏كننده و رمضانِ پوشاننده [و جبران‏كننده گناهان] .

- قال رسول الله صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: رَمَضانُ شَهرُ اللهِ، و هُوَ رَبيعُ الفُقَراءِ (3)؛‌ رمضان، ماه خداست. اين ماه، بهار فقيران است .

- الإمام عليّ عليه‏السلام: شَهرُ رَمَضانَ شَهرُ الله‏ِ، و شَعبانُ ‏شَهرُ رَسولِ ‏الله صلى‏الله‏عليه‏و‏آله، و رَجَبٌ شَهري(4)؛ رمضان، ماه خداست؛ شعبان، ماه پيامبر خداست و رجب، ماه من است.   

ماه ميهمانى خدا   

&nbsp- قال رسول الله صلى‏الله‏عليه‏و‏آله ـ في وَصفِ شَهرِ رَمَضانَ ـ : هُوَ شَهرٌ دُعيتُم فيهِ إلى ضِيافَةِ اللهِ، و جُعِلتُم فيهِ مِن أهلِ كَرامَةِ اللهِ، أنفاسُكُم فيهِ تَسبيحٌ، و نَومُكُم فيهِ عِبادَةٌ، ...(5) ؛ پيامبر اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله در توصيف ماه رمضان فرمود: آن، ماهى است كه در آن به ميهمانى خدا دعوت شده‏ايد و در آن، از اهل كرامت خدا قرار داده شده‏ايد. نفَس‏هايتان در آن، تسبيح است؛ خوابتان در آن، عبادت است؛ عمل(خيرِ) شما در آن، پذيرفته است؛ و دعاى شما در آن، مستجاب است.

- قال رسول الله صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: إذا كانَ يَومُ القِيامَةِ يُنادِي المُنادي: أينَ أضيافُ اللّه‏ِ؟ فَيُؤتى بِالصّائِمينَ ... فَيُحمَلونَ عَلى نُجُبٍ مِن نورٍ، و عَلى رُؤوسِهِم تاجُ الكَرامَةِ، و يُذهَبُ بِهِم إلَى الجَنَّةِ (6)؛ پيامبر خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود: چون روز قيامت شود، منادى ندا مى‏دهد: «كجايند ميهمانان خدا ؟» پس روزه‏داران را مى‏آورند ... ، آنان را بر مَركب‏هايى عالى از [جنس] نور سوار مى‏كنند، و در حالى كه تاج كرامت بر سر آنان است، آنان را به بهشت مى‏برند.

- قال الامام عليّ  عليه‏السلام ـ مِن خُطبَتِهِ في أوَّلِ يَومٍ مِن شَهرِ رَمَضانَ ـ : أيُّهَا الصّائِمُ، تَدَبَّر أمرَكَ؛ فَإِنَّكَ في شَهرِكَ هذا ضَيفُ رَبِّكَ، اُنظُر كَيفَ تَكونُ في لَيلِكَ و نَهارِكَ؟ و كَيفَ تَحفَظُ جَوارِحَكَ عَن مَعاصي رَبِّكَ؟ اُنظُر ألاّ تَكونَ بِاللَّيلِ نائِما و بِالنَّهارِ غافِلاً؛ ... (7)؛ امام على عليه‏السلام در خطبه خويش در اولين روز از ماه رمضان فرمود: اى روزه‏دار! در كار خود بينديش، كه تو در اين ماه، ميهمان پروردگار خويش هستى! بنگر كه در شب و روزت چگونه‏اى و چگونه اعضاى خود را از نافرمانى پروردگارت نگه مى‏دارى!   

بنگر! مبادا در شب، خواب باشى و در روز، غافل. پس، اين ماه بگذرد و [بار] گناهت بر دوشت مانده باشد و آنگاه كه روزه‏داران پاداش‏هاى خود را مى‏گيرند، از زيانكاران باشى و آنگاه كه آنان از كرامت مولايشان نصيب مى‏برند، از محرومان باشى و آنگاه كه آنان از سعادت همسايگى با پروردگارشان برخوردار مى‏گردند، تو از رانده‏شدگان باشى!    

- قال الإمام الباقر عليه‏السلام: شَهرُ رَمَضانَ شَهرُ رَمَضانَ، وَالصّائِمونَ فيهِ أضيافُ اللّه‏ِ و أهلُ كَرامَتِهِ، مَن دَخَلَ عَلَيهِ شَهرُ رَمَضانَ فَصامَ نَهارَهُ و قامَ وِردا مِن لَيلِهِ وَاجتَنَبَ ما حَرَّمَ الله‏ُ عَلَيهِ، دَخَلَ الجَنَّةَ بِغَيرِ حِسابٍ (8) ؛ ماه رمضان، ماه رمضان! روزه‏داران در آن، ميهمانان خدا و اهل كرامت الهى‏اند. هر كس ماه رمضان بر او وارد شود و او روزش را روزه بگيرد و بخشى از شبش را به عبادت و نماز بايستد و از آنچه خداوند بر او حرام كرده، پرهيز كند، بدون حساب وارد بهشت مى‏شود.  

سَرور ماه‏ها  

- قال رسول الله صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: شَهرُ رَمَضانَ سَيِّدُ الشُّهورِ (9)؛‌ ماه رمضان، سَرور ماه‏هاست .  

- قال الإمام الرضا  عليه‏السلام: إذا كانَ يَومُ القِيامَةِ زُفَّتِ الشُّهورُ إلَى الحَشرِ يَقدُمُها شَهرُ رَمَضانَ عَلَيهِ مِن كُلِّ زينَةٍ حَسَنَةٍ، فَهُوَ بَينَ الشُّهورِ يَومَئِذٍ كَالقَمَرِ بَينَ الكَواكِبِ، فَيَقولُ أهلُ الجَمعِ بَعضُهُم لِبَعضٍ: وَدِدنا لَو عَرَفنا هذِهِ الصُّوَرَ! ...(10) ؛ امام رضا عليه‏السلام فرمود: چون روز قيامت شود، ماه‏ها را به رستاخيز مى‏آورند، در حالى كه ماه رمضان، كه با هر زيور نيكويى آراسته است، پيشاپيش آنهاست. آن روز، ماه رمضان در ميان ماه‏ها، همچون ماه در ميان ستاره‏هاست. مردمى كه آنجا گرد آمده‏اند، به يكديگر مى‏گويند: دوست داشتيم كه اين چهره‏ها را مى‏شناختيم!   

منادى، از سوى خداى متعال ندا سر مى‏دهد كه: «اى همه آفريدگان! اينها، سيماى ماه‏هايى است كه نزد خداوند، از روزى كه آسمان‏ها و زمين را آفريد، شمارشان در كتاب خدا دوازده ‏تاست. سَرور و برترِ آنها، ماه رمضان است. آن را آشكار ساختم تا برترى ماه مرا بر ماه‏هاى ديگر بشناسيد و تا براى مردان و زنانى كه بنده من‏اند، شفاعت كند و من هم شفاعتش را درباره آنان بپذيرم.»  

شب قدر، در ماه رمضان است   

&nbsp- قال رسول الله صلى‏الله‏عليه‏و‏آله: قَد جاءَكُم شَهرُ رَمَضانَ؛ شَهرٌ مُبارَكٌ ... فيهِ لَيلَةُ القَدرِ خَيرٌ مِن ألفِ شَهرٍ، مَن حُرِمَها فَقَد حُرِمَ(11)؛‌ ماه رمضان، شما را فرا رسيده است؛ ماهى مبارك ... كه در آن، شب قدر است كه بهتر از هزار ماه است. محروم، كسى است كه از آن شب، محروم بماند.    

- سُئِلَ رَسولُ الله‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله عَن لَيلَةِ القَدرِ، فَقالَ: «هِيَ في كُلِّ رَمَضانَ»(12) ؛‌ از پيامبر خدا درباره شب قدر پرسيدند و من هم مى‏شنيدم. فرمود: «آن، در هر ماه رمضانى هست.»   

- مسند ابن حنبل عن أبي مرثد: سَأَلتُ أباذَرٍّ قُلتُ: كُنتَ سَأَلتَ رَسولَ الله صلى‏الله‏عليه‏و‏آله عَن لَيلَةِ القَدرِ؟ قالَ: أنَا كُنتُ أسأَلَ النّاسِ عَنها يعني أشدّ الناس مسألةً عنها. قالَ: قُلتُ: يا رَسولَ اللهِ، أخبِرني عَن لَيلَةِ القَدرِ أ في رَمَضانَ هِيَ أو في غَيرِهِ؟ قالَ: «بَل هِيَ في رَمَضانَ.»   

قالَ: قُلتُ: تَكونُ مَعَ الأَنبِياءِ ما كانوا فَإِذا قُبِضوا رُفِعَت، أم هِيَ إلى يَومِ القِيامَةِ؟ قالَ: «بَل هِيَ إلى يَومِ القِيامَةِ.»(13) 

از ابوذر پرسيدم: آيا از پيامبر خدا درباره شب قدر پرسيده‏اى؟   

گفت: «من از همه مردم، بيشتر، پرسشگر آن بودم .   

گفتم: اى پيامبر خدا! مرا از شب قدر آگاه ساز كه آيا در رمضان است يا در غير آن؟   

فرمود: "در رمضان است."    

گفتم: آيا همراه با پيامبران است، تا وقتى كه باشند و چون پيامبران بميرند، شب قدر هم برداشته مى‏شود، يا آن كه شب قدر تا روز قيامت هست؟   

فرمود: تا روز قيامت هست.»  

پي‌نوشت‌ها:

1- فضائل الأشهر الثلاثة: 44/20، الأمالي للصدوق:71/38 ، تحف العقول: 419 ، الإقبال: 3 / 293، روضة الواعظين:441، دعائم الإسلام: 1/283، بحارالأنوار: 97/68/4 .

2- كنز العمّال: 8 / 466 / 23685 نقلاً عن ابن عساكر و ج 12 / 323 / 35216 نقلاً عن الديلمي وكلاهما عن عائشة .   

3- ثواب الأعمال: 84 / 5، النوادر للأشعري: 17/2 ، فضائل الأشهر الثلاثة: 58/37، الجعفريّات: 58، النوادر للراوندي: 134/ ، بحارالأنوار: 97/75/26.    

4- المقنعة: 373، مسارّ الشيعة: 56، مصباح المتهجّد: 797 .  

5- فضائل الأشهر الثلاثة: 77/61، الأمالي للصدوق: 84/4، عيون أخبار الرضا عليه‏السلام:1/295/53، الإقبال:1/26، بحارالأنوار: 96/356/25.

6- مستدرك الوسائل: 4/22/4079 نقلاً عن تفسير أبي الفتوح الرازي.   

7- فضائل الأشهر الثلاثة: 108 / 101 .

8- فضائل الأشهر الثلاثة: 123/130.

9- شرح الأخبار : 1/ 223 / 207،  الفضائل: 125، بحارالأنوار:40/54/89؛ فضائل الأوقات للبيهقي: 89/205، شُعَب الإيمان:3/314/3637 و ص 355/3755 ، كنز العمّال: 8/482/23734 .  

10- فضائل الأشهر الثلاثة: 110/102 عن عبدالله‏ بن عامر عن أبيه.  

11- تهذيب الأحكام: 4/152/422، الأمالي للمفيد: 112/2 و301 /1 ، الأمالي للطوسي: 74 / 108و ص 149/ 246 ، بحارالأنوار: 97/17/34؛ سنن النسائي: 4/129، مسند ابن حنبل: 3/8/7151 و ص 412/9502.

12- سنن أبي داود: 2/54/1387، السنن الكبرى: 4/506/8526 .

13- مسند ابن حنبل: 8/117/ 21555، المستدرك على الصحيحين:1/603/1596و ج2/578/3960، السنن الكبرى: 4/505/ 8525 .