|
روز بيست و پنجم ذيقعده ، دحو الارض ( گسترده شدن زمين) است. بر اساس روايتي از امام هشتم (عليه الصلاةوالسلام) شب دحو الارض مصادف است با ميلاد خجسته حضرت ابراهيم و حضرت عيسي.ضمناً از اين روز به عنوان روز قيام امام حضرت ولي عصر(عجل الله فرجه الشريف) نام برده شده است. دحو الارض ، جزء روز هاي معروفي است که روزه گرفتن در آن ، پاداش فراوان داشته و ثوابي معادل هفتاد سال روزه گرفتن دارد.
معناي دحو الارض
«دَحو» به معني گسترش و وسعت است و برخي آن را به معناي تکان دادن چيزي از محل اصلياش گفته اند. گسترده شدن زمين يعني اين که در ابتدا، تمام سطح زمين را آبهاي حاصل از بارانهاي سيلابي نخستين فراگرفته بود. اين آبها، به تدريج در گودالهاي زمين جا گرفته ، خشکيها از زير آب سر برآورده و با مرور زمان گسترده شدند. در حقيقت ، زمين در آغاز به صورت پستي و بلندي و داراي شيبهاي تند بود. بعدها بارانهاي سيلابي باريدن گرفت ، ارتفاعات زمين شسته و درهها گسترده شدند. به تدريج زمينهاي مسطح و قابل استفاده براي حيات بشر و کشاورزي و زراعت تشکيل شد. به مجموعه اين رخدادها وگسترده شدن را «دَحو الارض» مي گويند.
ويژگي هاي دحو الارض
روز بيست و پنجم ذيقعده ، دحو الارض ( گسترده شدن زمين) است. بر اساس روايتي از امام هشتم (عليه الصلاةوالسلام) شب دحو الارض مصادف است با ميلاد خجسته حضرت ابراهيم و حضرت عيسي.ضمناً از اين روز به عنوان روز قيام امام حضرت ولي عصر(عجل الله فرجه الشريف) نام برده شده است. دحو الارض ، جزء روز هاي معروفي است که روزه گرفتن در آن ، پاداش فراوان داشته و ثوابي معادل هفتاد سال روزه گرفتن دارد.
هم چنين دحو الارض را به گسترده شدن زمين از زير کعبه تفسير کرده‌اند. (1)
امام رضا(عليه السلام) دراين‌باره مي‌فرمايد: " روز بيست و پنجم ذيقعده (روز دحو الارض) روز ولادت ابراهيم خليل(عليه السلام) و عيسي مسيح(علي نبيناوآله وعليه السلام) است و روزي است که زمين از زير کعبه گسترده شده است." (2)
و نيز گفته اند که در چنين روزي حضرت آدم(علي نبيناوآله وعليه السلام) به زمين هبوط کرده است. (3)
آغاز گسترده شدن زمين از سرزمين مکه
يکي از نام هاي شهر مقدس مکه ، ام القري است و در دو آيه از قرآن مجيد به اين نام اشاره شده است.
" لتنذر ام القري و من حولها. " خطاب به پيامبر: تا انذار کني ام القري و کساني را که در اطراف آن هستند. (4)
ام القري يعني مادر آباديها و اهميت مرکزيّت و اصالت شهر مکه در مقايسه با ساير شهرها و آبادي هاي ديگررا نشان مي دهد.
حال اين سوال مطرح مي شودکه اين شهر از چه نوع ويژگي برخوردار است که شايسته چنين نامي است ؟ از رواياتي که در باره خلقت زمين و يا در تفسير آيه 196 از سوره آل عمران و يا در تفسير آيه شريفه
" والأرض بعد ذلک دحيها " (5 ) وارد شده است، اين طور استفاده مي شود که در آغاز آفرينش آسمانها و زمين، روي زمين را آب و يا کف آب فراگرفته بود و نخستين محلي که از زير آب بيرون آمد محل بيت الله الحرام بود و خشکي هاي زمين از آنجا گسترش پيدا کرد. نکته قابل ذکر اين که در آن زمان ، سرزمين مکه بلندترين نقطه روي زمين بوده است و علاوه بر اين ، دلايل ديگري نيز بيان شده که عبارتند از :
- کعبه ، قبله مسلمانان در مکه است و مردم شهرهاي ديگر رو به سوي آن نماز مي خوانند .
- مکه ، اهميت و تقدس خاصي در بين شهر هاي مهم روي زمين دارد.
- مکه ، حرم و مکان امني براي مردم است و در آن سرزمين اميدوار لطف و رحمت الهي هستند.
- از اسامي شهر مکه ، بلد الامين است که نشانگر امنيت و آرامش مردم در اين مکان مقدس است.
اين نام در قرآن کريم مورد قسم و سوگند الهي واقع شده است : " والتين و الزيتون و طور سينين و هذالبلد الأمين. " سوگند به انجير و زيتون و سوگند به طور سينا و اين شهر امن . (6) منظور از بلدالامين در اين آيه، شهر مکه است ، زيرا سوره تين سوره اي مکي است.
در آيات ديگري از قرآن نيز ، امن بودن مکه و حرم به وضوح بيان گرديده است مانند :
" اولم نمکن لهم حرماً آمنا " آيا آنها را در حرمي که محل ايمني است مکان نداديم؟ (7) " و من دخله کان آمنا" هر کس داخل آن (مکه) شود در امان خواهد بود. (8)
اينکه خداوند شهر مکه را سرزمين ايمن و محلي براي دستيابي به امنيت و آسايش قرار داده ، به دليل دعاي حضرت ابراهيم (عليه السلام) بنيانگذار کعبه است که از خداوند چنين درخواست نموده است: " واذ قال ابراهيم رب اجعل هذا البلد آمنا " هنگامي که ابراهيم گفت: خدايا! اين شهر را محل امن قرار بده (9) و خداوند مکه و حرم را محل امن و طيب خاطر براي همه قرار داد. هيچکس را نبايد در آنجا آزار و اذيت کرد اگر چه مرتکب جنايتي شده
باشد . در آن سرزمين امنيت همه ، حتي حيوانات نيز تضمين شده است.
اعمال شب و روز دحو الارض
روزه :
يکي از آن چهار روز است که در تمام سال بفضيلت روزه ممتاز است .
و در روايتي روزهاش مثل روزه هفتاد سال است و در روايت ديگر کفاره هفتاد سال است و هر که اين روز را روزه بدارد و شبش را به عبادت بسر آورد از براي او عبادت صد سال نوشته شود و از براي روزهدار اين روز هر چه در ميان آسمان و زمين است استغفار کند و اين روزي است که رحمت خدا در آن منتشر گرديده و از براي عبادت و اجتماع به ذکر خدا در اين روز اجر بسياري است و از براي اين روز به غير از روزه و عبادت و ذکر خدا و غسل دو عمل وارد است .
نماز :
نمازي که در کتب شيعه قميين روايت شده .
و آن دو رکعت است در وقت چاشت در هر رکعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره و الشمس بخواند و بعد از سلام نماز بخواند لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ پس دعا کند و بخواند يَا مُقِيلَ الْعَثَرَاتِ أَقِلْنِي عَثْرَتِي يَا مُجِيبَ الدَّعَوَاتِ أَجِبْ دَعْوَتِي يَا سَامِعَ الْأَصْوَاتِ اسْمَعْ صَوْتِي وَ ارْحَمْنِي وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَيِّئَاتِي وَ مَا عِنْدِي يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ .
دعا :
خواندن اين دعا است که شيخ در مصباح فرموده مستحب است خواندن آن
اللَّهُمَّ دَاحِيَ الْکَعْبَةِ وَ فَالِقَ الْحَبَّةِ وَ صَارِفَ اللَّزْبَةِ وَ کَاشِفَ کُلِّ کُرْبَةٍ أَسْأَلُکَ فِي هَذَا الْيَوْمِ مِنْ أَيَّامِکَ الَّتِي أَعْظَمْتَ حَقَّهَا وَ أَقْدَمْتَ سَبْقَهَا وَ جَعَلْتَهَا عِنْدَ الْمُؤْمِنِينَ وَدِيعَةً وَ إِلَيْکَ ذَرِيعَةً وَ بِرَحْمَتِکَ الْوَسِيعَةِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَي مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ الْمُنْتَجَبِ فِي الْمِيثَاقِ الْقَرِيبِ يَوْمَ التَّلاقِ فَاتِقِ کُلِّ رَتْقٍ وَ دَاعٍ إِلَي کُلِّ حَقٍّ وَ عَلَي أَهْلِ بَيْتِهِ الْأَطْهَارِ الْهُدَاةِ الْمَنَارِ دَعَائِمِ الْجَبَّارِ وَ وُلاةِ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ وَ أَعْطِنَا فِي يَوْمِنَا هَذَا مِنْ عَطَائِکَ الْمَخْزُونِ غَيْرَ مَقْطُوعٍ وَ لا مَمْنُوعٍ [مَمْنُونٍ] تَجْمَعُ لَنَا بِهِ التَّوْبَةَ وَ حُسْنَ الْأَوْبَةِ يَا خَيْرَ مَدْعُوٍّ وَ أَکْرَمَ مَرْجُوٍّ يَا کَفِيُّ يَا وَفِيُّ يَا مَنْ لُطْفُهُ خَفِيٌّ الْطُفْ لِي بِلُطْفِکَ وَ أَسْعِدْنِي بِعَفْوِکَ وَ أَيِّدْنِي بِنَصْرِکَ وَ لا تُنْسِنِي کَرِيمَ ذِکْرِکَ بِوُلاةِ أَمْرِکَ وَ حَفَظَةِ سِرِّکَ وَ احْفَظْنِي مِنْ شَوَائِبِ الدَّهْرِ إِلَي يَوْمِ الْحَشْرِ وَ النَّشْرِ وَ أَشْهِدْنِي أَوْلِيَاءَکَ عِنْدَ خُرُوجِ نَفْسِي وَ حُلُولِ رَمْسِي وَ انْقِطَاعِ عَمَلِي وَ انْقِضَاءِ أَجَلِي اللَّهُمَّ وَ اذْکُرْنِي عَلَي طُولِ الْبِلَي إِذَا حَلَلْتُ بَيْنَ أَطْبَاقِ الثَّرَي وَ نَسِيَنِيَ النَّاسُونَ مِنَ الْوَرَي وَ أَحْلِلْنِي دَارَ الْمُقَامَةِ وَ بَوِّئْنِي مَنْزِلَ الْکَرَامَةِ وَ اجْعَلْنِي مِنْ مُرَافِقِي أَوْلِيَائِکَ وَ أَهْلِ اجْتِبَائِکَ وَ اصْطِفَائِکَ وَ بَارِکْ لِي فِي لِقَائِکَ وَ ارْزُقْنِي حُسْنَ الْعَمَلِ قَبْلَ حُلُولِ الْأَجَلِ بَرِيئا مِنَ الزَّلَلِ وَ سُوءِ الْخَطَلِ اللَّهُمَّ وَ أَوْرِدْنِي حَوْضَ نَبِيِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ اسْقِنِي مِنْهُ مَشْرَبا رَوِيّا سَائِغا هَنِيئا لا أَظْمَأُ بَعْدَهُ وَ لا أُحَلَّأُ وِرْدَهُ وَ لا عَنْهُ أُذَادُ وَ اجْعَلْهُ لِي خَيْرَ زَادٍ وَ أَوْفَي مِيعَادٍ يَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهَادُ اللَّهُمَّ وَ الْعَنْ جَبَابِرَةَ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ وَ بِحُقُوقِ [لِحُقُوقِ] أَوْلِيَائِکَ الْمُسْتَأْثِرِينَ اللَّهُمَّ وَ اقْصِمْ دَعَائِمَهُمْ وَ أَهْلِکْ أَشْيَاعَهُمْ وَ عَامِلَهُمْ وَ عَجِّلْ مَهَالِکَهُمْ وَ اسْلُبْهُمْ مَمَالِکَهُمْ وَ ضَيِّقْ عَلَيْهِمْ مَسَالِکَهُمْ وَ الْعَنْ مُسَاهِمَهُمْ وَ مُشَارِکَهُمْ اللَّهُمَّ وَ عَجِّلْ فَرَجَ أَوْلِيَائِکَ وَ ارْدُدْ عَلَيْهِمْ مَظَالِمَهُمْ وَ أَظْهِرْ بِالْحَقِّ قَائِمَهُمْ وَ اجْعَلْهُ لِدِينِکَ مُنْتَصِرا وَ بِأَمْرِکَ فِي أَعْدَائِکَ مُؤْتَمِرا اللَّهُمَّ احْفُفْهُ بِمَلائِکَةِ النَّصْرِ وَ بِمَا أَلْقَيْتَ إِلَيْهِ مِنَ الْأَمْرِ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ مُنْتَقِما لَکَ حَتَّي تَرْضَي وَ يَعُودَ دِينُکَ بِهِ وَ عَلَي يَدَيْهِ جَدِيدا غَضّا وَ يَمْحَضَ الْحَقَّ مَحْضا وَ يَرْفِضَ الْبَاطِلَ رَفْضا اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَيْهِ وَ عَلَي جَمِيعِ آبَائِهِ وَ اجْعَلْنَا مِنْ صَحْبِهِ وَ أُسْرَتِهِ وَ ابْعَثْنَا فِي کَرَّتِهِ حَتَّي نَکُونَ فِي زَمَانِهِ مِنْ أَعْوَانِهِ اللَّهُمَّ أَدْرِکْ بِنَا قِيَامَهُ وَ أَشْهِدْنَا أَيَّامَهُ وَ صَلِّ عَلَيْهِ [عَلَي مُحَمَّدٍ] وَ ارْدُدْ إِلَيْنَا سَلامَهُ وَ السَّلامُ عَلَيْهِ [عَلَيْهِمْ] وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ
پاورقي:
1. سيدمصطفي حسين دشتي، معارف و معاريف، ج 3، ص 257
2. محمد باقر مجلسي، بحارالانوار، ج 97، ص 122.
3. ميرزا جواد ملکي تبريزي ، مراقبات ، ج 2، ص 186
4. قرآن کريم ، سوره مبارکه شوري ، آيه 7
5. قرآن کريم ، سوره مبارکه نازعات ، آيه 30
6. قرآن کريم ، سوره مبارکه تين ، آيه 3-1
7. قرآن کريم ، سوره مبارکه قصص ، آيه 57
8. قرآن کريم ، سوره مبارکه آل عمران ، آيه 97
9. قرآن کريم ، سوره مبارکه بقره ، آيه 126
| 
