| تاريخ: 25 تير 1387 | تعداد بازديد: 2143 |
|
| کساني كه بايد از حکومت طرد گردند | ||
|
بنا بر فرمايشات حضرت علي عليه السلام عده‌اي از مردم كه خصوصيات اخلاقي خاصي دارا مي‌باشند بايد از حكومت و مسئوليت‌هاي آن حذف شوند. كه عبارتند از:
1- عيبجوهاامام علي عليه السلام به مالک اشتر حاکم مصر مي‌نويسد: «وَليَکُن أبعَد رعيّتک منک، و أشنأهم عندک، أطلبهم لمعائب النّاس؛ فإنّ في النّاس عيوباً، الوالي أحقّ من سترها؛ آنها که نسبت به رعيت عيب‌جوترند از تو دور باشند زيرا مردم عيوبي دارند که والي و رهبر در پوشيدن و پنهان کردن آنها از همه سزاوارتر است.»(1)
2- سخن‌چينان بي تقواحضرت علي عليه السلام مي‌فرمايد: «و لا تعجلنّ إلي تصديق ساعٍ، فإنّ السّاعي غاشٌ، و إن تشبّه بالنّاصحين؛ در تصديق و باور سخن سخن‌چينان شتاب نکن زيرا آنان خيانتکارند گرچه در لباس نصيحت کنندگان دلسوز جلوه مي‌کنند.»(2)
3- بخيل و ترسو و حريصامام علي عليه السلام به مالک اشتر حاکم مصر نوشت: «ولا تُدخلنّ في مشورتک بخيلاً يعدل عن الفضل، و يعدک الفقر، و لا جَباناً يُضعفک عن الأمور، و لا حريصاً يُزيّن لک الشّره بالجور؛ بخيل را در مشورت خود دخالت نده، زيرا که تو را از احسان منصرف و از تهيدستي و فقر مي‌ترساند و نيز با ترسو مشورت نکن، زيرا در کارها روحيه تو را تضعيف مي‌نمايد و با حريص مشورت نداشته باش که حرص را با ستمگري در نظرت زينت مي‌بخشد.»(3)
4- کارگزاران حکومت طاغوتاز ديدگاه امام علي عليه السلام کساني که در حکومت طاغوت پُست و شغلي داشتند بايد از صف کارگزاران حکومت اسلامي و مديريت جامعه الهي طرد و دفع گردند. که فرمود: «إنّ شرّ وزرائک من کان للأشرار قبلک وزيراً، و من شرکهم في الآثام فلا يکوننّ لک بطانةً؛ بدترين وزرا کساني هستند که وزير و کارگزار حکومت بد و اشرار بوده‌اند. کسي که با آن گناهکاران در کارها شرکت داشته است نبايد جزو سرداران زمامداران حکومت باشد.» (4)
5- ثناگويان و چاپلوسانشخصي در مجلس امام علي عليه السلام بپا خاست و به ثناگويي پرداخت. امام علي عليه السلام در پاسخ او فرمود: «فلا تثنوا عليّ بجميل ثناءٍ، فلا تکلّموني بما تکلّم به الجبابرة؛ مرا با سخنان جالب خود نستاييد... و آنگونه که با زمامداران و پادشاهان ستمگر سخن مي‌گفتيد با من سخن نگوييد.»(5)
6- خائنانامام علي عليه السلام در طرد و دفع خائنان، به استاندار مصر مالک نوشت: «فإن أحدٌ منهم بسط يده إلي خيانةٍ... فبسطت عليه العقوبة في بدنه، و أخذته بما أصاب من عمله؛ اگر يکي از کارگزاران دست به خيانت زد... او را زير تازيانه کيفر ادب نما و به مقدار خيانتي که انجام داده او را مجازات کن.» (6)
7- کم عقلان پَستمديريت صحيح در حکومت اسلامي، به تفکر و تعقل و انسان‌هاي دورانديش و حکيم نيازمند است. تا با ژرف انديشي، و با ارائه طرح‌هاي صحيح و اساسي فرد و جامعه را به سوي پيشرفت و تکامل ببرند، و از آفات و خطرات بازدارند. بديهي است که کم عقلان و انسان‌هاي پَست و جهل زده، اگر در حکومت راه يابند، مقدمات سقوط حکومت و جامعه را فراهم مي‌سازند. امام علي عليه السلام به يکي از استانداران خود مي‌نويسد: «و احذر صحابة من يفيل رأيه، و يُنکر عملُه، فإنّ الصّاحب معتبرٌ بصاحبه؛ از ياراني که در فکر و نظر ضعيفند و عمل آنها ناپسند و زشت است برحذر باش زيرا مقياس سنجش شخصيت هر کس را يارانش معرفي مي کنند.»(7)
8- انسان‌هاي دو رو و منافقاميرالمؤمنين علي عليه السلام در طرد عناصر دو رو و منافق فرمود: «و احذرکم أهل النّفاق فإنّهم الضّالّون المضلّون و الزّالّون المزلّون يتلوّنون ألواناً؛ از انسان‌هاي دو رو و منافق شما را برحذر مي‌دارم، زير آنها گمراه و گمراه کننده‌اند، خطاکار و خطا اندازند، به رنگ‌هاي گوناگون بيرون مي‌آيند و سبب گمراهي مردم مي‌شوند.» (8)
9- هوس‌بازان بي پروااميرالمؤمنين علي عليه السلام در طرد انسان‌هاي بي پروا و هوس‌باز فرمود: «اگر والي و زمامدار دنبال هوا و هوس‌هاي پي در پي خود باشد غالباً او را از عدالت باز مي‌دارد.»(9) 10- جاهلان قدرنشناس کساني که قدر و ارزش خود را نمي‌شناسند، و قدر و ارزش فرد و جامعه را نمي‌دانند، نبايد در حکومت و مديريت اسلامي نفوذ کنند. زيرا ارزش‌ها دگرگون و انحرافات فراواني دامنگير جامعه مي‌شود. که امام علي عليه السلام هشدار داد: «و لا يجهل مبلغ قدر نفسه في الأمور، فإنّ الجاهل بقدر نفسه يکون بقدر غيره أجهل؛ زمامداران و کارگزاران حکومت نبايد از ارزش و منزلت خويش ناآگاه باشند زيرا کسي که ارزش خويش را نمي‌شناسد نسبت به ارزش ديگران ناآگاه‌تر است.» (10)
پي‌نوشت‌ها: 1- نامه 53/24 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلف (مدارک گذشته) 2- نامه 53/27 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلف (مدارک گذشته) 3- نامه 53/27 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلف (مدارک گذشته) 4- نامه 53/29 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلف (مدارک گذشته) 5- خطبه 216/21 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلّف، که برخي از اسناد آن به اين شرح است: - روضه کافي، ج 8، ص 352، ح 550: کليني (متوفاي 328 هـ) - منهاج البراعة، ج 2، ص 348: ابن راوندي (متوفاي 573هـ) - دعائم الاسلام، ج 2، ص 541، ح 1926: قاضي نعمان (متوفاي 363 هـ) - بحار الانوار، ج 41، ص 152: مجلسي (متوفاي 1110 هـ) - ربيع الابرار، ج 5، ص 191، ح 186: زمخشري معتزلي (متوفاي 538 هـ) 6- نامه 53/76 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلف (مدارک گذشته) 7- نامه 69/9 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلف (مدارک گذشته) 8- خطبه 194/4 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلف، که برخي از اسناد آن به اين شرح است: - کتاب طراز ج 2 ص 308: سيد يماني - غرر الحکم، ص 54 و 269/ ج 4 ص 483: آمدي (متوفاي 588 هـ) - منهاج البراعة، ج 2، ص 280: اين راوندي (متوفاي 573 هـ) - غررالحکم، ج 6، ص 488 و ج 2 ص 285: آمدي (متوفاي 588 هـ) - بحارالانوار، ج 18، ص 224، ح 62 ب 1: مجلسي (متوفاي 1110 هـ) 9- نامه 59/1 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلف که برخي از اسناد آن به اين شرح است: - کتاب طراز، ج 1، ص 170: سيد يماني - کتاب صفين، ص 57: نصر بن مزاحم (متوفاي 212 هـ) - منهاج البراعة، ج 3، ص 208: ابن راوندي (متوفاي 573 هـ) - غرر الحکم، ج 1، ص 265: آمدي (متوفاي 588 هـ) - بحار الانوار، ج 33، ص 511 ح 708: مجلسي (متوفاي 1110 هـ) 10- نامه 53/90 نهج البلاغه معجم المفهرس مؤلف (مدارک گذشته )
منبع: امام علي عليه السلام و مباحث تربيتيمحمد دشتي | ||