بسم الله الرحمن الرحیم
جلسه اول 1395/06/16
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین و هو خیر ناصر و معین الحمدلله و الصلاة علی رسول الله و علی آله آل الله لا سیما علی مولانا بقیة الله و اللعن الدائم علی أعدائهم أعداء الله الی یوم لقاء الله الحمدلله الذی هدانا لهذا و ما کنا لنهتدی لولا أن هدانا الله.
خدا را بر تمام نعمتهایش به ویژه نعمت ولایت سپاس میگوییم و خدا را شاکریم که به ما توفیق داد تا سال تحصیلی جدید را هم درک کنیم، باشد که خداوند به ما توفیق بدهد تا کارهای ما خالصانه و برای رضای خداوند متعال باشد.
انشاءالله بر خداوند متعال توکل کنیم و امور خودمان را مخصوصاً امور درسی را به خداوند عالم واگذار کنیم و از او کمک بگیریم که با معارف اهلبیت (علیهم السلام) آشنا شویم و توفیق نشر معارف اهلبیت عصمت و طهارت را هم پیدا کنیم.
لزوم اخلاص در مباحث علمی و کارهای عادی!
در میان مشاغلی که در دنیا وجود دارد مقدسترین، پاکترین، سالمترین و مقربترین مشاغل، همین شغل طلبگی و روحانیت است؛ زیرا در طول سال دائماً با «قال الله تبارک و تعالی»؛ «قال الصادق (علیه السلام)»؛ «قال الباقر (علیه السلام)»، سروکار داریم.
البته چنانچه «قال الصادق» و «قال الباقر» خدای نکرده برای خودنمایی و ریا باشد، جز وبالی برای انسان نیست.
به تعبیر حضرت امام (رحمة الله علیه) کسانی که اهل عجب و ریا هستند فردای قیامت آرزو میکنند که ای کاش اهل کبائر بودند اما اهل عجب و ریا نبودند. نستجیر بالله اهل زنا بودند اما اهل عجب و ریا نبودند.
باید خیلی دقت کنیم که خدای نکرده در این بحثهای ما، هواهای نفسانی و شیطانی نباشد. ملائکه بال و پرشان را زیر پای آن روحانی پهن میکنند که قصدش از درس و بحث و نشر، الله باشد و بس!
انشاءالله تلاش کنیم طبق روایت رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله وسلم) نیت خالصانه داشته باشیم. زیرا پیغمبر اکرم فرمودند:
«یا أَبَا ذَرٍّ لِیکنْ لَک فِی کلِّ شَیءٍ نِیةٌ حَتَّی فِی الْأَکلِ وَ النَّوْم»
یا اباذر تمام افعال تو حتی خوردن و خوابیدن تو هم خالصانه و برای رضای خدا باشد.
مجموعة ورّام؛ ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی، ج 2، ص 58، الجزء الثانی
زمانی که من غذا میخورم، نیت کنم یا نکنم سیر خواهم شد؛ اما اگر همین غذا را با این نیت بخوریم که خدایا من غذا میخورم تا نیرو بگیرم و قدرت کسب کنم و تکالیفی که به عهده من گذاشته ای را انجام دهم، همین غذا خوردن عبادت محسوب میشود.
اگر زمانی که دارم میخوابم نیت کنم که خدایا میخوابم تا تجدید قوا کنم که بتوانم تکالیفی که به عهده من گذاشتی را انجام بدهم، همین خوابیدن هم مثل نماز خواهد شد. نماز تنها «الله اکبر» و «الحمدلله» نیست.
به قول «میرزا جواد آقا ملکی» که میگوید: شما که در حالت عادی با همسرتان حشر و نشر دارید، به طور طبیعی لذت خواهید برد؛ اما اگر قصدتان تنها رضای خداوند باشد هم ثواب خواهید برد و هم لذت خواهید برد. ولی اگر قصدتان تنها یک لذت مادی باشد، فانی است و تمام می شود و می رود.
اگر چنانچه فرزند خود را میبوسید، با نیت قربة الی الله ببوسید و نیت کنید که این فرزند را میبوسم؛ زیرا امانتی از طرف پروردگار عالم در دست من است و به او محبت میکنم تا خوشحال شود و احساس محبت و لطف از طرف من داشته باشد، همین بوسیدن من هم عبادت محسوب میشود.
نقل است که مرحوم مقدس اردبیلی گفت: من چهل سال است که در عمرم عمل مباح انجام ندادم! چرا که با نیت خالصانه انسان، تمام کارها قربة الی الله است و رنگ مستحب به خود خواهد گرفت.
بنابراین تقاضا دارم عزیزان از ابتدای سال تحصیلی تلاش کنند. اگر بتوانند در هر عملی که انجام میدهند، قبل از عمل نیت کنند بسیار مفید است؛ زیرا شرط نیت باید مقرون به عمل باشد.
شما اگر الآن نیت میکنید که نماز بخوانید، اما نیم ساعت دیگر نماز میخوانید به دلیل اینکه نیت مقرون به نماز نیست فایدهای ندارد. این کار سادهای نیست و احتیاج به تمرین دارد.
به قول «مرحوم نخودکی» عمل خالصانه احتیاج به تمرین دارد، همانند خطاطی که هفتهها، ماهها و سالها باید با قلم بنویسید تا به آن عادت کنید و خطتان خوب شود. کارهای دینی و مذهبی هم احتیاج به تمرین دارد.
شیطان بسیاز زرنگ است؛ همین که شما تصمیم به کاری میگیرید، شیطان تمام سپاه خودش را جمع میکند و دستور آماده باش و حمله به شما میدهد. به مجرد اینکه تصمیم گرفتید، لشکر شیطان از راست و چپ و جلو و عقب شما را به رگبار میبندند که مبادا شما به طرف خدای عالم نزدیک بشوید.
بنابراین دوستان تلاش کنند در هر عملی نیت خالصانه داشته باشند. زمانی که میخواهند برای آمدن به کلاس درس از خانه خارج شوند، نیت کنند که قربة الی الله سر کلاس درس حاضر میشوم.
زمانی که میخواهد مطالعه کند، بگوید: قربة الی الله مطالعه میکنم. زمانی که میخواهد غذا بخورد، بگوید: قربة الی الله غذا میخورم.
ما با توجه به روایاتی که در ماه رمضان داریم از آن استفاده میکنیم که اگر کسی در اول ماه مبارک رمضان نیت کند که من میخواهم تا آخر ماه مبارک رمضان روزه بگیرم، یک نیت کفایت میکند و دیگر لازم نیست که اول هر روز، نیت از آغاز روز مقرون به آغاز روزه باشد.
ما معمولاً القاء خصوصیت میکنیم و میگوییم شما اول صبح که بلند میشوید، بگویید:
(إِنَّ صَلاتی وَ نُسُکی وَ مَحْیای وَ مَماتی لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمین)
دینی قائم به امر بندگان، ملت ابراهیم که به حق گراینده بود و از مشرکین نبود.
سوره انعام (6): آیه 162
تا غروب تمام افعال شما قربة الی الله میشود. اما اگر به همین مقدار هم تنبلی میکنید، اول هر ماه نیت کنید که من تا آخر این ماه هرکاری میخواهم کنم از الآن نیت می کنم قربة الی الله باشد.
اگر آن اندازه هم نمیتوانید اول سال تحصیلی نیت کنیم تا آخر سال هر کاری از ما سرمیزند، اگر گناه است از آن استغفار میکنم؛ همچنانکه در دعای امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) هم وجود دارد:
« اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَغْفِرُكَ لِكُلِّ ذَنْبٍ جَرَى بِهِ عِلْمُكَ فِيَّ وَ عَلَيَّ إِلَى آخِرِ عُمُرِي»
خدایا من برای تمام گناهانم که به آنها علم داری تا آخر عمرم از تو طلب بخشش دارم
بحار الأنوار؛ مجلسی، محمد باقر، ج 84، ص 325، ح 14
امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) به ما یاد دادند که با این دعا تا آخر عمر استغفار کنیم. ما از الآن بگوییم: خدایا امسال هرکاری انجام میدهم اعم از درس خواندن، مباحثه کردن، خوابیدن، حشر و نشر با همسر و فرزندان، قربة الی الله باشد. اگر چنین نیت کنید سال شما سال عبادی خواهد بود.
(صِبْغَةَ اللَّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَة)
رنگ خدايى (بپذيرند، رنگ ايمان و توحيد و اسلام) و چه رنگى از رنگ خدايى بهتر است؟
سوره بقرة(2): آیه 138
حتی اگر همین کار را هم نتوانستید انجام دهید، حداقل این است که بگویید: از الآن تا آخر عمر هرکاری میکنم قربة الی الله باشد؛ حداقل این کار را انجام بدهید.
همچنین میتوانید اول نیت کلی کنید و بگویید: خدایا همین الان که اینجا نشستم، نیت میکنم تمام حرکات، سکنات، فکر، اعمال قلبی، اعمال دینی و اعمال دنیایی من تنها برای رضای تو باشد.
با این روش یک نیت آخر عمری کنید، سپس اول هر ماه یک نیت کنیم، سپس اول هر هفته یک نیت کنیم، سپس هرروز یک نیت کنیم، سپس در هرکاری که انجام میدهیم هم نیت کنیم؛ نتیجه این کار فردای قیامت معلوم میشود. ما در این زمینه روایت داریم.
مرحوم «میرزا جواد ملکی» در کتاب «المراقبات» به این روایت عجیب تکیه دارند و میگویند: "فردای قیامت به تعداد ساعات عمر یک بنده صندوقهایی قرار داده شده است، هر صندوقی را باز میکند و اگر در آن ساعت مشغول عبادت بود آن صندوق مملو از عبادات و نور است.
شخص بعضی از صندوقها را باز میکند و میبیند هیچ چیزی داخل آن نیست؛ زیرا در آن ساعت از عمرش کاری کرده است، اما برای آن هیچ نیتی نکرده است. لذا تأسف می خورد. بعضی از صندوقها را هم باز میکند و میبیند داخل آن آتش است، زیرا در آن ساعت گناه مرتکب شده است."
انشاءالله توصیه ایمنی ما به همه دوستان و خودم که انشاءالله تلاش کنیم اخلاص در ما وجود داشته باشد. و دوستان توجه داشته باشند که این اخلاص، خریدنی و کاشتنی نیست، همچنین در بازار آزاد و تعاونی هم وجود ندارد!
افراد زیادی هستند که دوست دارند مخلص باشند، اما خداوند متعال به این افراد توفیق نمیدهد. الآن تصمیم می گیریم ولی زمانی که از این جلسه بیرون رفتیم شیطان به طریقی ما را احاطه میکند که به طور کلی این مطلب را فراموش میکنیم.
«اخلاص» نعمتی است که سرمنشأ تمام کارهاست. در حقیقت همانطوری که یک بنّا میخواهد ساختمانی بنا کند اول زیربنای ساختمان را بنا میکند و سپس پایهها روی او قرار میگیرد؛ اخلاص هم برای یک بنده به همین صورت است.
در هر کاری اول اخلاص قرار میگیرد، سپس توکل روی آن قرار میگیرد و بعد کارهای دیگر روی این زیربنا قرار میگیرد. انشاءالله تلاش کنیم و از خداوند متعال بخواهیم که ما را مخلِص کند و به جایی برسیم که مخلَص بشویم.
تفاوت مخلِص و مخلَص در داستان حضرت موسی است. خداوند متعال درباره ایشان فرمود:
(إِنَّهُ مِنْ عِبادِنَا الْمُخْلَصِین)
وی از بندگان خالص شده ما بود.
سوره یوسف (12): آیه 24
مخلَص کسی است که حتی عمل خالص او هم خالص برای خداست. نه تنها تمام اعمال او خالص است، بلکه همین که میخواهد اخلاص انجام بدهد، میگوید: خدایا این عمل خالص من هم خالص برای تو هست.
این مرحلهای است که تصور آن هم برای ما مقداری سخت است، عملی که به این سادگیها در دکان هرکسی یافت نمیشود. در میان پیامبران الهی تنها چند پیامبر هستند که خداوند عالم از آنها به مخلَص تعبیر میکند.
عزیزان به این مطالب دقت کنند و انشاءالله هر روز که از اول صبح بلند میشوند، این نکته من یادشان باشد. شیطان قسم میخورد و میگوید:
(َ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعين إِلاَّ عِبادَک مِنْهُمُ الْمُخْلَصِین)
به عزتت قسم که هر آینه همگیشان را اغواء میکنم مگر بندگان مخلصت را.
سوره حجر (15): آیه 39 و 40
اگر عمل خالص شد، دیگر شیطان نمیتواند اطراف ما بیاید. امام راحل تعبیر زیبایی در این زمینه دارند و میگویند: "شیطان سگ درنده خانه خداست."
از زمان گذشته تاکنون در بعضی از منازل و باغها سگ نگهداری میشد. زمانی که شخصی میخواهد وارد شود، سگ حمله میکند و او را تکه تکه میکند؛ اما همین که بفهمد سگ با صاحب خانه آشناست، دیگر با او کاری ندارد.
شیطان، سگ در خانه خداست، هرکسی با خداوند متعال رفیق باشد شیطان کاری به کار او ندارد. تلاش کنیم تا رفاقت خودمان را با خداوند عالم بیشتر کنیم.
یکی از اسماء الهی در دعای جوشن کبیر «یا رَفِیقَ یَا شَفِیقَ» است و بدین معناست که خداوند متعال هم رفیق است و هم رفیق مهربان است. تلاش کنیم با خداوند عالم رفاقت برقرار کنیم و از حالت عبودیت یک درجه بالاتر برویم و رفیق خداوند متعال شویم.
زمانی که با خداوند متعال رفیق شدیم، انشاءالله و به حول قوه الهی بسیاری از مسائل برای ما حل شده است. من خواستم جلسه اول درس امسال خدمت شما عرض کنم و بگویم:
(وَ ذَکرْ فَإِنَّ الذِّکری تَنْفَعُ الْمُؤْمِنِین)
و تذکر بده که تذکر به حال مؤمنین نافع است.
سوره ذاریات (51): آیه 55
این مطالب تذکری باشد اولاً برای شخص بنده و سپس برای بعضی از این بزرگواران.
نگاه مثبت به تحولات اخیر حوزه علمیه!
نکته دیگری که میخواستم خدمت عزیزان تقدیم کنم این است اخیراً تحولاتی در حوزه ایجاد شد و جناب آقای اعرافی تشریف آوردند.
همه آقایان زحمت میکشند؛ آقای بوشهری در طول چندین سالی که در حوزه تشریف داشتند زحمات زیادی کشیدند، اما هر آمدنی یک رفتنی دارد. هرشخصی کار را به مرحلهای میرساند و هرکسی را هم بهر کاری ساختهاند.
ما همیشه تأسف میخوردیم و الآن هم تأسف میخوریم که طلبههای غیر ایرانی ما در حوزه از نظر کارهای درسی و پژوهشی و علمی از بچههای ایرانی ما خیلی جلوتر هستند!
من واقعاً در برنامههای قرآنی که هرسال ماه مبارک رمضان داشتم تأسف میخوردم؛ زیرا به رسالههای علوم قرآنی هرسال جایزه میدادند. ما مشاهده میکردیم که هرسال سه یا چهار رساله نوشته شده و جایزه گرفته شده متعلق به طلبههای غیرایرانی است و طلبههای داخل کشور ما امتیاز نیاوردند!
بنده تاکنون بالای 150 مورد در ارشد و دکتری استاد راهنما و استاد داور بودم. یادم نمیآید در رساله ارشد و دکتری که متعلق به جامعة المصطفی باشد، کمتر از 5/18 یا 19 نمره داده باشم.
ولی در حوزه ما بارها آمدیم و گفتیم: اگر نمره 5 بدهیم در حق ایشان ارفاق کردهایم. بارها اتفاق افتاده است که در همین حجره جلسه دفاعیه برگزار شده است و من اصلاً گفتم: "این رساله صلاحیت دفاع ندارد!!"
تفاوت را مشاهده کنید که از کجا تا کجاست! زمانی که آقایان نمره میگیرند با ارفاق 15 یا 16 است و حالا خیلی دوستان اساتید راهنما فشار میآورند و ما را در رودربایسی قرار میدهند و 17 میدهیم.
این مطالب نشانگر این است که اوضاع درس و بحث ما در حوزه خیلی ایدهآل و مطلوب نیست. البته یک سری عوامل جبری است که آن را هم نباید نادیده بگیریم. کسانی که از خارج از کشور میآیند عمدتاً مسافرت تبلیغی ندارند، رفت و آمد به شهرهای مختلف ندارند، شب نشینی و مهمان دادن و مهمانی رفتن ندارند و متمرکز در درس هستند.
به علاوه زمانی که به کشور خود بازگشتند، میخواهند در محیطهای علمی از جمله دانشگاه و حوزههای علمیه تدریس کنند.
طلبههای ما عمدتاً به دنبال این هستند که چند آیه یا روایت یا داستان و یا شعر حفظ کنند و زمانی که در روستا میرویم منبری برویم، مجلسی گرم کنیم یا مدرکی بگیریم و به عنوان کارشناس سیاسی عقیدتی در فلان اداره و ارگان برویم و دیگر کار به سرمایه علمی نداریم.
البته ما این مسائل را نادیده نمیگیریم و اینها هم عواملی است، اما مهمتر از تمام اینها این است که سیستم درسی جامعة المصطفی در مقایسه با سیستم درسی حوزه علمیه ما خیلی تفاوت دارد.
انشاءالله امیدواریم با آمدن جناب آقای اعرافی وضع حوزه عملیه ما یک سر و گردن از جامعة المصطفی بالاتر بزند. ایشان در همین چند روزه تحولاتی انجام دادهاند که در آینده هم انجام خواهند داد.
ایشان مقداری نسبت به امتحانات و حضور و غیابها مقدار سختگیری کردهاند؛ حتی کسانی که ولو نمره بالای 16 بیاورند اما در درسها حضور پیدا نکرده باشند، حق شرکت در امتحان را ندارند. این مسئله به خودی خود امتیاز خیلی خوبی است.
ایشان برای ما هم چند برگ حضور و غیاب فرستادند که آن را در اختیار این برادر عزیزمان قرار میدهیم که حضور و غیابها مرتب شود.
ما در سال گذشته امتحان و خودآزمایی برگزار کردیم که جوایز ناچیزی هم تقدیم کردیم و این اثرات خوبی هم داشت. امسال هم تصمیمی گرفتیم، اما نمیدانیم چقدر موفق باشیم.
انشاءالله ما بتوانیم که هرماه یک امتحان یا خودآزمایی از دوستان بگیریم و حضور و غیاب انجام بدهیم؛ به عزیزانی که نمره بالای 18 بگیرند جایزه کوچکی تقدیم خواهیم کرد. این جایزه متعلق به کسانی است که زحمت میکشند، درس میخوانند و به مباحث دقت دارند.
ما تلاش میکنیم که هفته به هفته مباحثی که انجام میشود را به ایمیل آقایان بفرستیم و انشاءالله دوستان این مباحث را داشته باشند. دوست دارم عزیزان تلاش کنند که اگر کسی بخواهد امروز کار کند حتماً سیستم کامپیوتر یا لب تاب داشته باشد.
تلاش ما این است که امسال هم روزهای چهارشنبه را به کارگاه اختصاص بدهیم. کارگاه سال گذشته ما را جناب آقای روستایی برگزار میکردند که ایشان خیلی راضی بودند.
ما برای فارغ التحصیلان تخصصی ها در رشتههایی از قبیل تخصص کلام و امامت کارگاه گذاشته بودیم، دوستان به اندازه کافی رضایت نداشتند، اما از کارگاهی که برای دوستان ما در اینجا گذاشته بودند راضی بودند.
انشاءالله ما تلاش میکنیم که به حول قوه الهی هرماه یک امتحانی گرفته بشود و مبنای نمراتی که آقایان میآورند بالای 18 باشد؛ کمتر از 18 برای ما مقبول نیست.
بنابراین اگر یک مبلغی هم در طول سال مصرف بشود، احساس میکنم نتیجه مطلبی خواهد داشت. طبق فرموده امیرالمؤمنین علی (علیه السلام):
«وَ لَا یکونَنَّ الْمُحْسِنُ وَ الْمُسِیءُ عِنْدَک بِمَنْزِلَةٍ سَوَاءٍ»
نهج البلاغة؛ شریف الرضی، محمد بن حسین، محقق / مصحح: صالح، صبحی، ص 430، ح 4052
لزوم تربیت نیرو، برای ورود به حوزه پاسخگوئی به شبهات!
یکی از کارهایی که میخواهیم امسال انجام بدهیم تا در آخر سال چند نیرو داشته باشیم که در حوزه پاسخگویی به شبهات، در حوزه ورود به فضای مجازی که الآن دارند بیداد میکنند؛ وارد شوند.
در این چند ماه اخیر، هم وهابی ها و هم اهل سنت افراطی و هم آتئیسم ها (بی خدایان) در حوزه فضای مجازی بیداد میکنند؛ زیرا میدان را خالی دیدهاند و واقعاً جولان میدهند.
اینها از توهین به خداوند عالم، توهین به نبی گرامی اسلام، توهین به ائمه طاهرین (علیهم السلام) و اهانت به نوامیس ائمه عصمت و طهارت که در طول چهارده قرن اخیر سابقه نداشته است، فروگذار نیستند. این افراد در این چند ماه اخیر بیحیایی را از حد گذراندهاند.
انشاءالله عزیزان بزرگواری کنند و دست به کار شوند، زیرا هدف ما از بحثها این است که عزیزان ما به روش پاسخگویی به شبهات آشنا بشوند.
هدف ما فقط پاسخگویی به شبهات نیست، هدف ما فقه مقارن که بیاییم بگوییم: شیعه این مطلب را میگوید، سنی این مطلب را میگوید، وهابی این مطلب را میگوید! ما هم این مطالب را داریم؛ نیست!
اینها هم هست ولی هدف ما این است که شبهاتی که در حوزه فقهی متوجه ما است، هم جواب داده شود و هم روش جواب دادن در اختیار عزیزان قرار بگیرد و ملکه پاسخگویی به شبهه در اختیار عزیزان قرار بگیرد.
هتاکیهای این افراد در چند ماه اخیر از حد تجاوز کرده است. البته خداوند عالم به ما توفیق داده است و بعضی از دوستان هم با ما هماهنگ هستند و وارد رسانهها میشوند.
وهابیت حدود یک ساعت و نیم بحث میکنند و یک شبهه بر ضد شیعیان ایجاد میکند، اما یک کارشناس شیعه در عرض دو دقیقه تمام زحمات یک ساعت و نیم این افراد را به باد میدهد و این افراد به همین خاطر به شدت عصبانی هستند!
این افراد تنها به فحاشی و اهانت و شتم و سب رو آوردهاند و ما هم همین را میخواهیم. انشاءالله به حول قوه الهی بتوانیم امسال قدمهایی در این زمینه برداریم.
مواد درسی را انشاءالله فردا بیان خواهیم کرد که در طول هفته چه دروسی تدریس میشود و موضوع مباحث را هم در اطلاعیهای نشان خواهیم داد. ما میخواهیم مباحث به طوری باشد که در طول هفته بحثهای نیاز روز را مطرح کنیم.
من معتقدم یک کارگاهی که دوستان شرکت میکنند به اندازه یک ماه تدریس مفید است و انسان را جلو میبرد. مباحث کلاسی همانند تدریس آیین نامه راهنمایی رانندگی است، اما برگزاری کارگاه همانند آموزش عملی به کارآموزان است.
بحثهای هفتگی ما حدود 30 درصد کار شما عزیزان را جلو میبرد، اما کارگاه حدود 70 درصد برای شما مفید است. مجموع بحث ما در اینجا حدود 35 دقیقه است که انشاءالله تلاش میکنیم امسال بتوانیم زودتر شروع کنیم تا بتوانیم زودتر به کارهایمان برسیم.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
خدا ما و شما را توفیق دهد در بهشت سور و سات داشته باشیم!!